ექიმები ერთმანეთს ხელს აფარებენ - ადამიანის უფლებათა ცენტრის დასკვნით, სამედიცინო სფეროში მომხდარი დანაშაულების გამოძიება წლების განმავლობაში ჭიანურდება, რადგან ექსპერტებს კოლეგების წინააღმდეგ ჩვენების მიცემა არ სურთ.

2020 წელს 26 წლის ეთერ მეტივიშვილი ნაღვლის ბუშტის ოპერაციის შემდეგ გარდაიცვალა. დაიწყო მოკვლევა და დაინიშნა ექსპერტიზა, მაგრამ ჯერჯერობით ვერ იპოვეს ექსპერტი, რომელიც დასკვნას დაწერდა.

„არავინ არის თანახმა“, - ამბობს ნინო ჩალაძე ადამიანის უფლებათა ცენტრიდან.

თუ ეჭვია, რომ საავადმყოფოში დანაშაული მოხდა, ექსპერტიზაა საჭირო, ექსპერტიზის ჩასატარებლად კი - დარგის ექიმი, რომელიც ვითარებას შეაფასებს და იტყვის, რა როგორ მოხდა.

გამოძიებაში ექსპერტების ჩართულობას ჯანდაცვის მინისტრის 2017 წლის ბრძანება N245/ნ არეგულირებს (21.08.2017). ამ ბრძანების საფუძველზე ექსპერტიზაში მონაწილეობა ნებაყოფლობითია.

უფლებადამცველები ამბობენ, რომ პრობლემას სწორედ ეს ნებაყოფლობითობა ქმნის - ქართულ რეალობაში ექიმებს ერთმანეთის საწინააღმდეგო დასკვნის დაწერა არ სურთ და საქმეები წლების განმავლობაში თაროებზეა შემოდებული.

„ბოლო ხუთი წლის განმავლობაში ათამდე საქმე მაინც გვქონდა, სადაც ექსპერტის ჩართვას ვერ ახერხებდნენ. კანონი არცერთ ექიმს არ ავალდებულებს ექსპერტიზაში ჩაერთოს, თავად მაქსიმალურად ერიდებიან. ამიტომ ძალიან მძიმე შემთხვევებზეც კი ვერ დგინდება, ვინ იყო დამნაშავე“, - განმარტავს ადამიანის უფლებათა ცენტრის იურისტი ეკა ქობესაშვილი.

9 წელი საავადმყოფოში

ნიკოლოზ დიდებაშვილი სამი თვის იყო, როდესაც 2014 წელს მ. იაშვილის კლინიკაში მიიყვანეს. ნიკოლოზი კომაში ჩავარდა. მას შემდეგ ბავშვი არ გამოუწერიათ.

„მეათე წელია მისი სიცოცხლის გადასარჩენად ვიბრძვით. 3 თვისას სუნთქვის მწვავე უკმარისობა ჰქონდა. გადაწყვიტეს ინტუბაცია გაეკეთებინათ. ვერ გაუკეთეს კარგად, ჩაუხიეს ხორხი, რამაც გულის გაჩერება გამოიწვია. ბავშვს 20 წუთი გული ჰქონდა გაჩერებული. ამან ტვინი დაუზიანა. შემდეგ ისევ თავად აუმუშავდა გული და აპარატზე შეაერთეს. ერთ კვირაში ისევ გაუჩერდა. ოთხჯერ მაინც გაუჩერდა გული“, - ამბობს ნიკოლოზის დედა ნინო თარიმანაშვილი.

მშობლებმა იურიდიული დახმარებისთვის ადამიანის უფლებათა ცენტრს მიმართეს. ცენტრში აცხადებენ, რომ ბავშვის ჯანმრთელობა კლინიკის პერსონალის უყურადღებობის გამო გაუარესდა. საქმე აღიძრა, მაგრამ გამოძიება 5 წელია დასკვნას ვერ წერს - საჭირო ექსპერტიზის ჩატარებაზე ვერავინ დაიყოლიეს.

„ახლა ძალიან მძიმე მდგომარეობაშია. ყველა ორგანო დაზიანებული აქვს, არ ვიცი ხვალინდელი დღე გაუთენდება თუ არა. ხმას რომ ამოვიღებდი, საავადმყოფოში ისევ მე მეჩხუბებოდნენ. იმდენჯერ არის პატრული გამოძახებული, ვერც ვითვლი. ერთმანეთს აფარებენ ხელს. ბავშვს 24 საათი თავზე ვადგავარ, ყველაფერს მე ვუკეთებ, ისინი არ ვიცი რას როგორ იზამენ“, - ამბობს ნიკოლოზის დედა.

იაშვილის ბავშვთა ცენტრალური საავადმყოფოს სამედიცინო დირექტორმა ივანე ჩხაიძემ რადიო თავისუფლებას უთხრა, რომ ამ საქმესთან დაკავშირებით უკვე ყველა შესაბამის უწყებაში მისცეს განმარტება და საქმეს იძიებენ.

2016 წელს რეგულირების სააგენტომ ნიკოლოზის მკურნალობაში დარღვევები გამოავლინა. პროფესიული განვითარების საბჭოს ხუთი ექიმის საქმე გადაეცა განსახილველად. 2018 წელს საბჭომ ორ ექიმს წერილობითი გაფრთხილება მისცა, ორს კი სერტიფიკატის მოქმედება შეუჩერა, ერთს ორი თვით, მეორეს - ერთით.

„პროფესიული განვითარების საბჭო არაპროპორციულ სასჯელს აწესებს იმ ექიმებისთვის, რომლებიც სერიოზულად არღვევენ. ეს ან წერილობითი გაფრთხილებაა, ან სახელმწიფო სერტიფიკატის შეჩერება. ჩვილის კომატოზურ მდგომარეობამდე მიყვანის გამო საბჭომ ექიმს მხოლოდ 2 თვით შეუჩერა სერტიფიკატი“, - ამბობს ადამიანის უფლებათა ცენტრის ანალიტიკოსი ნინო ჩალაძე.

ცენტრმა ჯანდაცვის სამინისტროდან გამოითხოვა ინფორმაცია, რომლის შედეგადაც ირკვევა, რომ „ბოლო ექვსი წლის განმავლობაში საბჭო უმეტესად მხოლოდ წერილობით გაფრთხილებას აძლევდა ექიმებს. 86% შემთხვევაში ამით შემოიფარგლებოდა. რაც შეეხება სახელმწიფო სერტიფიკატის გაუქმებას, 2017, 2020 და 2021 წლებში სერტიფიკატი ერთი ექიმისთვისაც კი არ გაუუქმებიათ“, - ამბობს ჩალაძე.

გლანდების ოპერაცია ფატალური შედეგით

2018 წლის იანვარში მარნეულის სამედიცინო ცენტრ „ადიკში“ 13 წლის ბიჭი მახარ კულიანოვი მშობლებმა გლანდების ოპერაციის გასაკეთებლად მიიყვანეს.

„10-15 წუთი სჭირდება ამ ოპერაციას. რომ ვიკითხე, თუ დასრულდა-მეთქი, კი, ოღონდ რაღაც პრობლემააო. საათები ისე გავიდა, არაფერი გვითხრეს. შემდეგ შევედით და უგონოდ იწვა ბავშვი. მანამდე სრულიად ჯანმრთელი იყო“, - ამბობს ბავშვის მამა რუზგარ კულიანოვი.

კომაში ჩავარდნილი მოზარდი მოგვიანებით თბილისში გადაიყვანეს, მაგრამ საქმეს არც ამან უშველა. ბავშვი გარდაიცვალა. მარნეულის პოლიციის სამმართველო საქმეს დღემდე იძიებს. პრობლემა აქაც ის იყო, რომ ექსპერტიზის ჩატარებაზე არავინ თანხმდებოდა. ადამიანის უფლებათა ცენტრში ჰყვებიან, რომ ბოლოს ექსპერტების მოძიება მათი ჩართულობით მოხერხდა.

„4 წლის განმავლობაში ველოდებოდით სამხარაულის დასკვნას, ვერ ვნახულობდით ექსპერტებს, სპეციალისტებს, რომლებიც ამ დოკუმენტაციას შეისწავლიდნენ. კარდაკარ, საავადმყოფო-საავადმყოფო დავდიოდით, რომ ექიმები დასკვნის დაწერაზე დაგვეთანხმებინა“, - ამბობს ცენტრის იურისტი დიმიტრი ნოზაძე.

მეგი ბაქრაძის საქმე

ახალგაზრდა ექთანმა მეგი ბაქრაძემ 2021 წლის მარტში კოვიდის საწინააღმდეგო აცრა ერთ-ერთმა პირველმა გაიკეთა. აცრიდან ნახევარი საათის შემდეგ მან გონება დაკარგა და მიუხედავად სამედიცინო დახმარებისა, მეორე დღეს გარდაიცვალა.

მეგი ბაქრაძის გარდაცვალებამ საყოველთაო ყურადღება მიიპყრო. მნიშვნელოვანი იყო მიზეზის დროულად დადგენა. სამხარაულის ექსპერტიზის ბიურო თითქმის ერთი წელი ეძებდა ალერგოლოგ-იმუნოლოგს, რომელიც გარდაცვალების მიზეზს დაწერდა. მას შემდეგ, რაც მრავალმა ექსპერტმა უარი თქვა, ექსპერტიზის ჩასატარებლად ექიმი თურქეთიდან მოიწვიეს.

„არაერთი ადამიანი მოგვართავს დახმარების თხოვნით, მაგრამ ხელები გვაქვს შეკრული. თუ სამხარაულის დასკვნა არ გვექნება და არ გვეყოლებიან სპეციალისტები, რომლებიც შიშის, კოლეგიალობისა და მორიდების გარეშე გასცემენ შესაბამის დასკვნებს, ჩვენ ყოველთვის ასეთი მძიმე შედეგის წინაშე ვიდგებით“, - ამბობს დიმიტრი ნოზაძე.

პროფესიული განვითარების საბჭოს წევრი, ექიმი გივი ჯავაშვილი ამბობს, რომ კოლეგიალურ განხილვებზე ექიმები აზრის გამოთქმისგან თავს არ იკავებენ.

„სასამართლო პრაქტიკაზე ვერაფერს ვიტყვი, შეხება არ მქონია, მაგრამ პროფესიული განვითარების საბჭოს განხილვებზე არ მახსოვს, ვინმეს თავი შეეკავებინა. რამდენიმე ექსპერტს ეგზავნება საქმე და ისინი გამოხატავენ საკუთარ აზრს. ცხადია, საბჭო ცდილობს, ექიმს ინტერესთა კონფლიქტი არ ჰქონდეს. ეს საზღვარგარეთაც ასე ხდება, იქაც ურჩევნიათ, სხვა შტატის, სხვა რეგიონის ექიმს ჰკითხონ ხოლმე. თუ ერთად მუშაობენ და კარგად იცნობენ ერთმანეთს, გაუჭირდება კოლეგაზე რამე თქვას. საქართველო პატარა ქვეყანაა, იცნობენ ერთმანეთს. სხვა შემთხვევაში არ მინახავს, სხდომაზე უკან დაეხიოს ექიმს და პროფესიულად არ ემსჯელოს“, - ამბობს გივი ჯავაშვილი.

ადამიანის უფლებათა ცენტრი საქართველოს მთავრობას რეკომენდაციას აძლევს, შექმნას დამოუკიდებელი ორგანო, დაკომპლექტებული ექიმ-სპეციალისტებისგან, რომლებიც ვალდებულები იქნებიან სასამართლო სამედიცინო დასკვნის მომზადებაში ჩაერთონ.

წყარო: რადიო თავისუფლება

„ვერსია“ აგრძელებს შიდა ქართლის ერთ-ერთ სოფელში მომხდარი საზარელი დანაშაულის ფაქტის გამოძიებას - შეგახსენებთ, რომ 13 წლის გოგონა 53 წლის პაპას გაუპატიურებაში ადანაშაულებს და ჩვენებაში აცხადებს, მამის მამა მასზე სისტემატურად ძალადობდა. „ვერსიამ“ ამ საქმეზე ჟურნალისტური გამოძიების ფარგლებში არაერთი სტატია მოამზადა და კვლავ ვაგრძელებთ ამ სკანდალური ამბის გამოძიებას. შეგახსენებთ, რომ აღნიშნული საქმის განხილვა სასამართლოში უკვე რამდენიმე თვეა, გრძელდება და შეიძლება ითქვას, რომ დასკვნით ეტაპზე გადადის, რვა ივლისს შესაძლოა საბოლოო განაჩენი დადგეს. „ვერსია“ ბრალდებულის ადვოკატ ზვიად თოდუას ესაუბრა:

„მორჩა ყველა მტკიცებულების გამოქვეყნება და მოწმეების დაკითხვა, რვა ივლისს არის ჩემი საბოლოო დასკვნის წარდგენა. პროკურორი მოითხოვს, იგივე მუხლებით, რაც ჰქონდა შეფარდებული ბრალდებულს, გამამტყუნებელი განაჩენის მიღებას. მიუხედავად იმისა, რომ ყველა ექსპერტიზით დასტურდება, ბავშვი გაუპატიურებული არ არის და ასევე ყველა ექსპერტიზის დასტურდება, რომ ბრალდებულს ჰქონდა იმპოტენცია და ფაქტობრივად, ვერ შეძლებდა მსგავსი ქმედების ჩადენას. ბრალდებულის ყოფილი მეუღლეც დაიკითხა სასამართლოზე, რომელმაც თქვა, რომ 2008 წლიდან განქორწინების მიზეზიც სწორედ ეს გახდა, რადგან ქმარი ექიმთან არ მიჰყვებოდა. საბოლოო განაჩენი შესაძლოა, 8 ივლისს გამოცხადდეს. ბრალდებული, როგორც მოგეხსენებათ, ცუდად იყო, მას ჩაუტარდა გულის სერიოზული ოპერაცია და ახლა თავს კარგად გრძნობს. ბრალდებულმა გუშინ მისცა თავიდან ჩვენება და დეტალურად ყველა კითხვას უპასუხა და ფაქტობრივად, დარჩა ერთადერთი მოქმედება, დასკვნითი სიტყვა, რომელსაც ახლა ვამზადებ და რვაში წარვდგები სასამართლოს წინაშე“ - ზურაბ თოდუა

ავტორი-სალომე ნოზაძე

კასპში არაბული სოფელი შენდება! 

ავტორი-სალომე ნოზაძე

„ვერსია“ აგრძელებს შიდა ქართლის ერთ-ერთ სოფელში მომხდარი საზარელი დანაშაულის ფაქტის გამოძიებას - შეგახსენებთ, რომ 13 წლის გოგონა 53 წლის პაპას გაუპატიურებაში ადანაშაულებს და ჩვენებაში აცხადებს, მამის მამა მასზე სისტემატურად ძალადობდა. „ვერსიამ“ ამ საქმეზე ჟურნალისტური გამოძიების ფარგლებში არაერთი სტატია მოამზადა და კვლავ ვაგრძელებთ ამ სკანდალური ამბის გამოძიებას. შეგახსენებთ, რომ აღნიშნული საქმის განხილვა სასამართლოში უკვე რამდენიმე თვეა, გრძელდება. როგორც ჩვენთვის ცნობილი ხდება 12 ივლისს ბრალდებულს წინასწარი პატიმრობის ცხრა თვე გადის, რაც იმას ნიშნავს, რომ თუ არ დადგა გამამტყუნებელი განაჩენი, ბრალდებული გათავისუფლდება წინასწარი პატიმრობიდან. გთავაზობთ ბრალდებულის ადვოკატის კომენტარს :

„ბრალდებულს ხუთი დღის წინ დაუდგინდა გულის ძალიან მძიმე დიაგნოზი, რაც სასწრაფო ოპერაციას გულისხმობს. ამის გამო 17-ში ჩანიშნულ სხდომაზე პატიმარი ვერ მოიყვანეს. მიუხედავად იმისა, რომ მქონდა წარმოდგენილი ფორმა ნომერი ასი და მოთხოვნა, რომ გადაედოთ სხდომა და ჩაეტარებინათ ოპერაციის შემდეგ, მოსამართლემ ეს არ გაითვალისწინა და ბრალდებული მაინც მოიყვანეს ონლაინ სხდომაზე.

ეს ადამიანი არის მეორე ჯგუფის ინვალიდი, ყავარჯნების გარეშე გადაადგილება არ შეუძლია.  გვაქვს ექიმის ცნობა, რომ მას აქვს ტაქიკარდია და დაუყოვნებლივ ოპერაციას საჭიროებს. მიუხედავად ასეთი დიაგნოზისა, ექიმის მითითებით დღესაც არ მოიყვანეს ბრალდებული სხდომაზე და ისევ ონლაინ ჩართვას დაესწრო. ბრალდებულს ონლაინ სხდომაზე მისვლაც უჭირს, რადგან არ აქვთ ადაპტირებული გარემო და პირობები. ბრალდებულმა უნდა გაიაროს 300-350 მეტრი ფეხით, უნდა ავიდეს მესამე სართულზე  და დაესწროს ონლაინ სხდომას. ეს მისთვის ადამიანის უფლებათა ეროვნული კონვეციის პირდაპირი წამების მოპყრობის ტოლფასია, რამეთუ წამებად ითვლება ნებისმიერი მოქმედება, რომელმაც შეიძლება პატიმარს ზიანი მიაყენოს. მე დავაყენე შუამდგომლობა ონლაინ სხდომის შეწყვეტის შესახებ, რომელიც უკვე გაუქმებულია. მოსამართლემ დღეს გაიზიარა ჩემი შუამდგომლობა და სხდომა გაგრძელდება ბრალდებულის საკანში. შესაძლოა ბრალდებულს რამდენიმე დღეში ჩაუტარდეს ოპერაცია.“

გახმაურებული საქმე

 „ეს საქმე არ დამთავრებულა“

  თათია გოჩაძე

ხუთი წლის წინ, 2017 წლის 1-ელ დეკემბერს, თბილისში, ხორავას ქუჩაზე, მოზარდებს შორის მომხდარი ჩხუბის დროს, არასრულწლოვნები - დავით სარალიძე და ლევან დადუნაშვილი მოკლეს. ამ საქმეზე, 2019 წლის 3 ივნისს, თბილისის სააპელაციო სასამართლომ დაადგინა, რომ გიორგი ჯანაშიამ, დავით სარალიძის მკვლელობა ჩაიდინა ჯგუფურად, სხვა პირთან ერთად. გიორგი ჯანაშიას 11 წლით და 3 თვით პატიმრობა მიესაჯა. პირველი ინსტანციის - თბილისის საქალაქო სასამართლოს განაჩენით, გიორგი ჯანაშია დამნაშავედ სცნეს დავით სარალიძის მკვლელობის მცდელობაში და 9 წლითა და 9 თვით პატიმრობა მიუსაჯეს.

ლევან დადუნაშვილის მკვლელობისთვის მსჯავრდებულ გუგა ბარბაქაძეს, სააპელაციო სასამართლომ, საქალაქო სასამართლოს მიერ გამოტანილი სასჯელი - 10 წლით და 6 თვით პატიმრობა - დაუმძიმა და 11 წლითა და 3 თვით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯა. სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილებიდან მეორე დღეს, სამართალდამცავებმა დავით სარალიძის მკვლელობის ბრალდებით დააკავეს მიხეილ კალანდია, რომელსაც მანამდე მოწმის სტატუსი ჰქონდა.

2020 წლის 25 თებერვალს, თბილისის საქალაქო სასამართლომ მიხეილ კალანდია დამნაშავედ სცნო დავით სარალიძის განზრახ ჯგუფურად მკვლელობაში და 15 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯა, თუმცა არასრულწლოვანთა მართლმსაჯულების კოდექსის თანახმად, სასჯელი ერთი მესამედით შეუმცირა და საბოლოოდ, საპატიმრო სასჯელად განუსაზღვრა 11 წელი და 3 თვე. 21 აპრილს კი თბილისის სააპელაციო სასამართლოს პალატამ მიხეილ კალანდია დამნაშავედ სცნო არასრულწლოვანი დავით სარალიძის განზრახ ჯგუფურად მკვლელობაში. სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილებით, ძალაში დარჩა პირველი ინსტანციის, თბილისის საქალაქო სასამართლოს განაჩენი.

დავით სარალიძის განზრახ მკვლელობის ბრალდებით, მოგვიანებით, გიორგი მენაბდეც დააკავეს. დაკავებული დეკანოზ შიო მენაბდის შვილია, რომელსაც დავით სარალიძის მამა სავარაუდო მკვლელებს შორის მოიაზრებდა, თუმცა ამ მიმართულებით, თავდაპირველად, გამოძიება არ დაწყებულა... გიორგი მენაბდე სასამართლომ დამნაშავედ სცნო. მას სასჯელის სახედ და ზომად 14 წლით თავისუფლების აღკვეთა განესაზღვრა, თუმცა არასრულწლოვანთა მართლმსაჯულების კოდექსის თანახმად, ის ერთი მეოთხედით შემცირდა და საბოლოოდ, სასჯელის ზომად განესაზღვრა 10 წელი და 6 თვე.

როგორ აფასებს 5 წლის შემდეგ ხორავას ქუჩის საქმეზე მიღწეულ სამართალს დავით სარალიძის მამის, ზაზა სარალიძის უფლებადამცველი? - „ვერსია“ ნესტან ლონდარიძეს ესაუბრა:

- ძალიან მნიშვნელოვანია, ხაზი გავუსვათ იმას, რომ სამართალი მიღწეულია, მაგრამ უნდა აღინიშნოს, რის შედეგად იქნა მიღწეული. რომ არა ზაზა სარალიძის ასეთი ბრძოლა საქმის დარღვევების გამოსააშკარავებლად, ალბათ, ეს შედეგი არ გვექნებოდა, თუმცა აქვე ხაზგასასმელია  - ჩვენ არ ვთვლით, რომ ეს საქმე დასრულებულია. მართალია, საქმეში დანაშაულის ჩამდენი პირები მიეცნენ პასუხისგებაში და მათ მიიღეს კუთვნილი სასჯელი, თუმცა, ალბათ, ეს საკმარისი იქნებოდა იმ დროისთვის, მაშინვე კანონით გათვალისწინებულ ვადებში რომ გამოვლენილიყო, მაგრამ ვინაიდან ასეთი უპრეცედენტო ბრძოლა დასჭირდა იმას, რომ ეს შედეგი მიღწეულიყო, რა თქმა უნდა, არაა საკმარისი. მიგვაჩნია, რომ ყველა ის პირი უნდა დაისაჯოს, ვისი ბრალეულობითაც ეს საქმე აქამდე მივიდა. ამაში ვგულისხმობ სამოხელეო დანაშაულს, ჩვენი ცენტრი, ზაზასთან ერთად, ამ საქმეს ვადევნებთ თვალს და იქამდე არ გავჩერდებით, სანამ გარკვეულ შედეგამდე არ მივალთ. ამას დიდი მნიშვნელობა აქვს, რადგან არ შეიძლება, სამართალი ისევ იმ ხალხის ხელში იყოს, რომლებმაც ამ საქმეზე დარღვევები ჩაიდინეს. თუ იმ პროკურორებს, გამომძიებლებს ახალი საქმეების გამოძიებას მივანდობთ, იმის გარანტია და ნდობა არ გვექნება, რომ მიუკერძოებლად მიუდგებიან და გამოიძიებენ. მათ მიმართ საზოგადოებაში ისედაც მცირე ნდობა არსებობს და ამას სწორედ ის უწყობს ხელს, რომ იმ საქმეებში, სადაც ვლინდება სამოხელეო დანაშაული, არ მახსენდება, ვინმე დასჯილიყო.

ჩვენ თუ მივაღწევთ იმას, რომ გამოვლინდეს და პასუხი აგონ პირებმა, ეს საგამოძიებო სტრუქტურებისადმი საზოგადოების ნდობის აღდგენას შეუწყობს ხელს.

- როგორც ცნობილია, გიორგი ჯანაშიამ უკვე დატოვა საპყრობილე. მიხეილ კალანდია და გიორგი მენაბდე კი სასჯელს იხდიან...

- დიახ, გიორგი მენაბდის პროცესი სააპელაციო სასამართლოში მიმდინარეობდა და, ალბათ, უზენაეს სასამართლოშიც მოხდება ამ საქმის განხილვა.

- საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილებით, მას ბრალი დაუმტკიცდა მკვლელობის მუხლით...

- დიახ. ჩვენ ვის ქმედებებშიც ვხედავდით სავარაუდო დანაშაულის ნიშნებს, ყველა იმ პირის მიმართ დადგა გამამტყუნებელი განაჩენი. განსაკუთრებით, ეს ბრძოლა ყველას, ალბათ, მიხეილ კალანდიასთან მიმართებაში ახსოვს. რაც შეეხება ჯანაშიას, რამდენადაც ცნობილია, საპროცესო შეთანხმებას ჰქონდა ადგილი და შემდეგ მან პირობით, ვადამდე ადრე დატოვა დაწესებულება. აქვე, მინდა ხაზი გავუსვა, რომ ბევრი კითხვა არსებობდა, ხომ არ იყო ზაზა სარალიძის წერილობითი თანხმობა. მაშინაც არაერთხელ ვთქვი და ახლაც შემიძლია გავიმეორო დადასტურებულად, რომ ხელმოწერა არც ზაზასი და არც ჩემი, როგორც მისი უფლებადამცველის, ამ საქმეში არ დევს.

ჩემთვის პრიორიტეტი ახლა სამოხელეო დანაშაულია. მართალია, ამ ეტაპზე საზოგადოების წინაშე ისე აქტიურად არ ვჩანვართ, მაგრამ ამაში გარკვეული როლი იმანაც შეიტანა, რომ სპეციალური, მიზანმიმართული ჭორების გავრცელებით შეეცადნენ ზაზა სარალიძის სახელი დაეკავშირებინათ გარიგებებთან და ა.შ. თუმცა, ჩვენი მხრიდან არასწორი იქნებოდა მტკიცება იმისა, რომ ეს ასე არ არის.

ჩვენ ვაგრძელებთ ბრძოლას და არ ვაპირებთ იქამდე გაჩერებას, სანამ სამოხელეო დანაშაულზეც არ გვექნება სამართლიანი შედეგი.

სახელმწიფო აუდიტის სამსახური საჯარო მმართველობით დაინტერესდა. აუდიტი, რომელიც უწყების ვებ-გვერდზე გამოქვეყნდა, საჯარო მოხელეთა პროფესიულ განვითარებას ეხება. საჯარო მმართველობის წინაშე მდგარი ამოცანების შესასრულებლად, მნიშვნელოვანია პროფესიონალი, მუდმივ განვითარებაზე ორიენტირებული ადამიანური რესურსების არსებობა და მათი ეფექტიანი მართვა, რაც სტრატეგიული მიზნების მიღწევის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან წინაპირობად ითვლება. საჯარო სამსახურის ბიურომ, რეფორმის ფარგლებში, დასაქმებულთა პროფესიული განვითარების მიმართულებით, არაერთი აქტივობა განახორციელა, თუმცა სახელმწიფო აუიტორების მტკიცებით, რიგი საკითხები კვლავ აქტუალურია, რისთვისაც სათანადო ღონისძიებების გატარება აუცილებელია. სწორედ ამ მიზანს ემსახურება აუდიტი, რომლის მოკლე მიმოხილვასაც ამჯერად გთავაზობთ.

ხარვეზები ადამიანური რესურსების განვითარების სტრატეგიებში

ზოგადად, ადამიანური რესურსების ეფექტიანი მართვის მნიშვნელოვანი პირობაა, რომ ორგანიზაციებში შემუშავებული იყოს ადამიანური რესურსების განვითარების სტრატეგია, ხოლო საჯარო სამსახურის ბიურო, საკუთარი ფუნქციებიდან გამომდინარე, ერთიანი სახელმწიფო პოლიტიკის განხორციელების მიზნით, შეისწავლის, აანალიზებს და მონიტორინგს უწევს საჯარო სამსახურის სფეროში არსებულ მდგომარეობას.

სახელმწიფო აუდიტორების მიერ შერჩეული ოთხი სამინისტროდან, ადამიანური რესურსების განვითარების სტრატეგია არ შეუმუშავებიათ განათლებისა და მეცნიერების, აგრეთვე, რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროებს, ხოლო ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების, ასევე, გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროების მიერ, აუდიტორებისთვის წარდგენილი სტრატეგიები შემუშავებული და დამტკიცებული იყო 2021 წელს. შესაბამისად, გათვალისწინებული აქტივობების უმეტესობას ჰქონდა მიმდინარე სტატუსი.

„აქედან გამომდინარე, პროფესიული განვითარების მიმართულებით, საჯარო სამსახურის ბიურომ ვერ განახორციელა ადამიანური რესურსების სტრატეგიული დოკუმენტით განსაზღვრული ძირითადი ამოცანებისა და მიდგომების მიმოხილვა და შეფასება. მიუხედავად საჯარო სამსახურის ბიუროს მიერ ადამიანური რესურსების მართვის სტრატეგიული დოკუმენტების შემუშავების ხელშესაწყობის მიზნით განხორციელებული აქტივობებისა, აღნიშნული მიმართულებით არსებული მდგომარეობა საჭიროებს გაუმჯობესებას“, - ვკითხულობთ აუდიტის დასკვნაში.

გარდა ამისა, საჯარო სამსახურის ბიურო, საკუთარი კომპეტენციის ფარგლებში, უზრუნველყოფს საჯარო მოსამსახურეთა კვალიფიკაციის ამაღლების კოორდინაციას და ატარებს შესაბამის ღონისძიებებს მოხელეთა ცოდნისა და უნარ-ჩვევების განსავითარებლად, აწარმოებს და აანალიზებს საჯარო მოხელეთა შესახებ სტატისტიკურ ინფორმაციას, მეთოდურ დახმარებას უწევს საჯარო სექტორს და აღნიშნულ სფეროში არსებული მდგომარეობის შესწავლის საფუძველზე, შესაბამის დასკვნებსა და წინადადებებსაც ამზადებს. ვნახოთ, რა დარღვევები გამოავლინეს აუდიტორებმა ამ ნაწილში:

„საქართველოს კანონით „საჯარო სამსახურის შესახებ“, საჯარო სამსახურის სფეროში ერთიანი სახელმწიფო პოლიტიკის შემუშავების ხელშეწყობის მიზნით, იქმნება საჯარო სამსახურის საბჭო, რომელიც იკრიბება ექვს თვეში ერთხელ, თუმცა ბიუროს განმარტებით, აუდიტის პერიოდში, საბჭო არ შექმნილა!“

აუდიტის მიმდინარეობისას, ოთხი სამინისტროს მაგალითზე, გაანალიზდა პროფესიული განვითარების საჭიროების დადგენის პროცესი, სასწავლო გეგმებისა და მისი შემდგომი უზრუნველყოფის შესახებ მონაცემები, ასევე, აღნიშნული პროცესის ეფექტიანად განხორციელების ხელშეწყობის მიზნით, ბიუროს მიერ გატარებული აქტივობები.

ხარვეზები საჯარო სამსახურის ბიუროში

აუდიტის შედეგად გაირკვა, რომ იმ ოთხ სამინისტროს, რომლებიც აუდიტისთვის შეარჩიეს, საჯარო სამსახურის ბიუროში არ ჰქონდათ წარდგენილი პროფესიული განვითარების გეგმები, ან წარდგენილი გეგმები არ იყო სრულყოფილი. ანალიზის შედეგად გამოიკვეთა, რომ პროფესიული განვითარების გეგმების წარდგენა ფორმალურ ხასიათს ატარებს. შესაბამისად, ბიუროს მხრიდან არ არის უზრუნველყოფილი ინფორმაციის სრულყოფილი ანალიზი და შეფასება:

„პროფესიული განვითარების გეგმების შედგენის პროცესში, არ იკვეთება მკაფიო კავშირი შესწავლილი სამინისტროების მიერ დაგეგმილ ტრენინგებს, ორგანიზაციის პრიორიტეტებსა და ამოცანებს შორის, რადგან დაგეგმილი ტრენინგები ზოგადი ხასიათისაა და ნაკლებადაა ორიენტირებული დარგობრივი მიმართულებით კომპეტენციების ამაღლებასა და განვითარებაზე. შესაბამისად, არ არის უზრუნველყოფილი სპეციალიზებული და პრიორიტეტული მიმართულებით ცოდნისა და გამოცდილების განვითარების შესაძლებლობა. საჯარო სამსახურის ბიუროს მიერ გაცემული დასკვნებისა და რეკომენდაციების მიუხედავად, ზემოაღნიშნული გარემოებები კვლავ გამოწვევად რჩება“.

სახელმწიფო აუდიტორებმა შესწავლილი სამინისტროებიდან მიწოდებული ინფორმაცია გააანალიზეს და გამოკვეთეს, რომ პროფესიული განვითარების დამატებითი პროგრამების ჯამური შესრულების მაჩვენებელი მცირე იყო - საშუალოდ, 14% შეადგინა. დაბალი მაჩვენებლით გამოირჩეოდა ფაქტობრივად ჩატარებულ ტრენინგებში დარგობრივი თემატიკის ტრენინგების წილი, რომელმაც ჯამურად ჩატარებული დამატებითი ტრენინგების 17% შეადგინა. აღსანიშნავია, რომ დარგობრივი მიმართულებით ჩატარებული ტრენინგები არ იყო გათვალისწინებული პროფესიული განვითარების გეგმებში, რაც აუდიტორების მტკიცებით, მიუთითებს ორგანიზაციული მიზნებისა და სტრატეგიული ამოცანების სათანადოდ შესრულების რისკებისა და დაგეგმვის პროცესის ნაკლოვანებაზე.

„ოთხი სამინისტროს შემთხვევაში, რეალურად ჩატარებული ტრენინგებისა და მონაწილე თანამშრომლების რაოდენობა ნაკლები იყო გეგმით გათვალისწინებულზე, რაც მიუთითებს პროფესიული განვითარების პროცესის დაგეგმვისა და მისი შემდგომი უზრუნველყოფის ხარვეზებზე. საჯარო სამსახურის ბიუროს მიერ გაცემული დასკვნებისა და რეკომენდაციების მიუხედავად, აღნიშნული გარემოებები კვლავ გამოწვევად რჩება. შესწავლილ ორგანიზაციებს არ აქვთ შემუშავებული პროფესიული საჭიროების დადგენის მეთოდოლოგიები. საჯარო სამსახურის ბიუროს მიერ, კომპეტენციის ფარგლებში მომზადებული ზოგადი ხასიათის „მოხელის პროფესიული განვითარების სახელმძღვანელო“, არ მოიაზრებს პროფესიული განვითარების მიმართულებით კონკრეტული ორგანიზაციების საჭიროებებს“.

აუდიტორებმა ისიც გაარკვიეს, რომ ტრენინგების ჩატარება, ძირითადად, უზრუნველყოფილია დონორებისგან მიღებული დაფინანსებით, რადგან სამინისტროების ბიუჯეტი არ არის საკმარისი პროფესიული საჭიროებების სათანადოდ უზრუნველსაყოფად. მიუხედავად იმისა, რომ დონორები აქტიურად არიან ჩართულები სწავლების პროცესის მხარდასაჭერად, ხშირ შემთხვევებში, სამინისტროებისთვის რთულია, წინასწარ, მეტი სიზუსტითა და საჭიროებების გათვალისწინებით განსაზღვრონ პროფესიული განვითარების გეგმები.

ხარვეზები პროგრამების ხარისხის კონტროლში

საჯარო მოსამსახურეების პროფესიული გადამზადების ნაწილში, აკრედიტაციას ექვემდებარება მხოლოდ საბაზისო პროგრამები, დამატებითი პროგრამები კი, შესაძლებელია დაექვემდებაროს აკრედიტაციას, თუმცა საჯარო დაწესებულებების მოთხოვნის საფუძველზე. სახელმწიფო აუდიტორებმა გაარკვიეს, რომ მსგავსი მოთხოვნით, აუდიტის პერიოდში, ბიუროსთვის არ მიუმართავთ.

„ცხრა სამინისტროდან მოწოდებული მონაცემების ანალიზის შედეგად გამოვლინდა, რომ დამატებითი სასწავლო პროგრამებისა და მასში მონაწილეთა წილი გეგმაში, საშუალოდ, 90%-ია, რაც მნიშვნელოვნად აღემატება საბაზისო პროგრამების მაჩვენებლებს. დამატებითი სასწავლო პროგრამების სტანდარტისა და ხარისხის კონტროლის პროცედურები არ არის დადგენილი, ხოლო საჯარო დაწესებულებების უმეტესი ნაწილისთვის შეფასება შემოიფარგლება სწავლების შემდგომ პროგრამაში მონაწილეთა მიერ შევსებული „კმაყოფილების“ კითხვარით, რაც კარგი პრაქტიკის მიხედვით, არ შეიძლება ჩაითვალოს საკმარისად. შესაბამისად, საჯარო სამსახურის ბიუროსთვის საჯარო სამსახურში არსებული კვალიფიკაციისა და პროფესიული მომზადების დონის შესწავლა გამოწვევად რჩება და არსებობს რისკები, რომ დამატებითი სასწავლო პროგრამების მიზნები ვერ შესრულდეს“.

გაირკვა ისიც, რომ აუდიტის პერიოდში, ცხრა სამინისტროდან, ექვსის შემთხვევაში, არ იყო მოწოდებული სრულყოფილი ინფორმაცია დაგეგმილი სწავლებების შესახებ ადამიანური რესურსების მართვის - eHRMS სისტემაში, რომელსაც უმნიშვნელოვანესი ფუნქცია ენიჭება HR-ის მიმართულებით, ეფექტიანი მართვის განხორციელების მხარდასაჭერად. იმავდროულად, შესრულების ნაწილში წარდგენილი ინფორმაციის მიხედვით, სწავლებაში მონაწილე თანამშრომელთა რაოდენობა ასახულია ჯამურად, რაც ართულებს საჯარო სამსახურის ბიუროს შესაძლებლობას, გააკეთოს სრულყოფილი ანალიზი, შეფასებები და გასცეს სათანადო რეკომენდაციები.

„აღსანიშნავია ისიც, რომ პროფესიული განვითარების გეგმები არ გამომდინარეობს პროფესიული განვითარების საჭიროებების დადგენის პროცესის შედეგებიდან, ვინაიდან ორგანიზაციებში აღნიშნულ პროცესს სრულყოფილად ფორმალიზებული ხასიათი არ აქვს. სისტემის გაუმჯობესების მიზნით, საჯარო სამსახურის ბიუროს მიერ განხორციელებული გარკვეული ქმედებების მიუხედავად, ამ პროცესთან დაკავშირებული საკითხები კვლავ გამოწვევად რჩება“.

საჯარო მოხელეთა პროფესიული განვითარების ეფექტიანობის აუდიტის ფარგლებში, მნიშვნელოვანია აღინიშნოს პანდემიით გამოწვეული ეფექტები, რამაც, აუდიტორების მტკიცებით, უარყოფითი გავლენა იქონია პროფესიული განვითარების პროცესზე.

რა ვიცით „გრინსერვის პლუსზე“ და რის გამო იყვნენ დაკავებულები რამდენიმე წლის წინ კომპანიის დამფუძნებლები

ავტორი-სალომე ნოზაძე

„ვერსია“ აგრძელებს შიდა ქართლის ერთ-ერთ სოფელში მომხდარი საზარელი დანაშაულის ფაქტის გამოძიებას - შეგახსენებთ, რომ 13 წლის გოგონა 53 წლის პაპას გაუპატიურებაში ადანაშაულებს და ჩვენებაში აცხადებს, მამის მამა მასზე სისტემატურად ძალადობდა. „ვერსიამ“ ამ საქმეზე ჟურნალისტური გამოძიების ფარგლებში არაერთი სტატია მოამზადა და კვლავ ვაგრძელებთ ამ სკანდალური ამბის გამოძიებას. შეგახსენებთ, რომ აღნიშნული საქმის განხილვა სასამართლოში უკვე რამდენიმე თვეა, გრძელდება.

იმის გასარკვევად, თუ რა სიახლე გამოიკვეთა საქმეში, „ვერსია“ სავარაუდო დაზარალებულის მამას, დაუკავშირდა. მისი თქმით ის აპირებს ყოფილ ცოლს მეურვეობა ჩამოართვას :

„ბოლო პროცესზე დაიკითხა ბავშვის ფსიქოლოგი, რომელიც ვერ იძახის ბავშვი იტყუება თუ არა. ამბობს, რომ შეიძლება იტყუებოდეს კიდეც. უკვე ეჭვი მეპარება ამ ფსიქოლოგს რამე გამოცდილება ჰქონდეს ან დამთავრებული ჰქონდეს ფსიქოლოგიური. მას კითხვებზე კონკრეტული პასუხები არ აქვს და სამწუხაროა ის რომ, ჩვენ ვაპირებდით ფსიქოლოგიური ექსპერტიზა ჩაგვეტარებინა, მაგრამ უარი მივიღეთ. ეს ფსიქოლოგი ვერ გვცემს პასუხებს ჩვენ კითხვებზე, ამიტომ გვინდოდა ფსიქოლოგიური ექსპერტიზა, თუმცა უშედეგოდ. სიმართლეს ამბობს თუ არა ბავშვი იმასაც კი ვერ ხვდება და ყველაზე ცუდი ამ აბავშია ის, რომ ფსიქოლოგი ბავშვს მკურნალობს როგორც გაუპატიურებულს, და ბოლოს ამბობს, რომ ვიცოდი, რომ ბავშვი გაუპატიურებული არ იყო, თუმცა მაინც ესე ვმკურნალობო. ანუ არასწორად მკურნალობოდა და ვფიქრობ, რომ ბავშვი მან უარეს დღეში ჩააგდო. ვაპირებ გამოვიძიო საერთოდ აქვს თუ არა ამ ფსიქოლოგს რაიმე გამოცდილება და შეუძლია თუ არა ნორმალურად მიაქციოს ჩემს შვილს ყურადღება...ასევე ფსიქოლოგი სხდომაზე კითხულობს რატომ არ ვუკავშირდებოდი ჩემს შვილებს. თურმე ბავშვი ნერვიულობს ამას, არადა ძალიან ბევრჯერ ვცადე, მაგრამ ყველგან დამბლოკეს და აუკრძალეს ჩემთან ურთიერთობა. ჩემი ყოფილი ცოლი ზემოქმედებს ბავშვებზე. სასამართლოზე ისე გამიარეს, ვერც შემამჩნიეს ვიყავი იქ თუ არა. თუ ბავშვი ამას მართლა ნერვიულობს სასამართლოზე ერთხელ მაინც გამოეხედა. რატომ დამბლოკეს სოციალურ ქსელებში ან არ მპასუხობენ როდესაც ვურეკავდი?! კითხვაზე თუ რატომ დამბლოკეს,ერთ-ერთმა შვილმა ისიც კი მიპასუხა, ესე იყო საჭირო და იმიტოო. ამ ეტაპზე ჩემი ოჯახის არცერთ წევრს არ აქვს ჩემს შვილებთან კონტაქტი.

ასევე მე არავის სარწმუნოებას არ ვეხები, მაგრამ უნდა ვთქვა, რომ სასამართლოზე ბავშვების განცხადებით ისინი იეჰოვას მოწმეები გახდნენ. ჩემი ყოფილი მეუღლე იყო იეჰოვას მოწმე და მისი ზემოქმედების ქვეშ მოექცნენ ჩემი შვილებიც, მაშინ, როდესაც ისინი მონათლულები გვყავდა და მართლმადიდებელი ქრისტიანები იყვნენ. ჩემი ყოფილი მეუღლეც, როდესაც ერთად ვიყავით, მაშინ მოვნათლეთ მართლმადიდებლად, მაგრამ დაშორების შემდეგ გახდა იეჰოვას მოწმე და ბავშვებიც მოაქცია. მე არ მსიამოვნებს ეს ფაქტი. ძალიან დიდი ზეგავლენის ქვეშ არიან ბავშვები. ეს ჩემი აზრია და ასე ვხედავ.

ამ ყველაფრის გათვალისწინებით ვფიქრობ, ჩემი ყოფილი მეუღლე არ ზრუნავს ჩემს შვილებზე და ვაპირებ, რომ მეურვეობა ჩამოვართვა. ბავშვების ჯანმრთელობა არის ძალიან შერყეული და ჩემ შვილებს არ ექცევათ არანაირი საჭირო ყურადღება.“

ავტორი: სალომე ნოზაძე

„ვერსია“ აგრძელებს შიდა ქართლის ერთ-ერთ სოფელში მომხდარი საზარელი დანაშაულის ფაქტის გამოძიებას - შეგახსენებთ, რომ 13 წლის გოგონა 53 წლის პაპას გაუპატიურებაში ადანაშაულებს და ჩვენებაში აცხადებს, მამის მამა მასზე სისტემატურად ძალადობდა. „ვერსიამ“ ამ საქმეზე ჟურნალისტური გამოძიების ფარგლებში არაერთი სტატია მოამზადა,თვეების მანძილზე ვაგროვებდით ინფორმაციას და კვლავ ვაგრძელებთ ამ სკანდალური ამბის გამოძიებას.

„ვერსიამ“ გაარკვია, რომ ბაბუას, რომელსაც შვილიშვილის გაუპატიურება ედებოდა ბრალად, 16-წლიანი თავისუფლების აღკვეთა მიესაჯა. გთავაზობთ ბრალდებულის ადვოკატ ზურაბ თოდუას კომენტარს:

„შოკში ვართ ყველა. ეს გადაწყვეტილება, რაც მოსამართლემ მიიღო, არის სრულიად გაუგონარი და დაუსაბუთებელი. ბრალდებული ყველა ბრალდებაში ცნო დამნაშავედ და 16 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯა. ბრალდებლს აქვს სამი სამედიცინო ექსპერტიზა ჩატარებული, რომლითაც დგინდება, რომ რა ბრალიც აქვს წარდგენილი, ფიზიკურად ვერ განახორციელებდა. დაზარალებული ბავშვი, რომელიც ჰყვება, რომ გაუპატიურებულია 60-ჯერ, არ დასტურდება სამხარაულის სასამართლო სამედიცინო ექსპერტიზის დასკვნით და დაზარალებლის მთლიანი ჩვენება მხოლოდ ვიღაცის დარიგებულია, რადგან ის, რასაც ეს ბავშვი ამბობს, წარმოუდგენელია ბრალდებულის ჯანმრთელობის მდგომარეობის გათვალისწინებით. აქედან გამომდინარე, ეს ბავშვი არის მკაცრად დარიგებული, ვიღაცას აქვს სერიოზული ინტერესი ამ ადამიანის მიმართ. ჩვენ ყველაფერს ვაკეთებთ იმისთვის, რომ ეს მოსამართლე ქართული სამართლის ისტორიიდან წაიშალოს. ეს პრაქტიკა, რაც მან დაამკვიდრა, არის სრულიად გაუგონარი, არათუ ევროპული კანდიდატობისკენ მიმავალი ქვეყნისთვის, არამედ სადაც ვართ, იქაც არ დაგვტოვებენ ამ განაჩენით. ვერ წარმოუდგენია ვერავის, პროკურორიც კი გაოცებული იყო. 4 ექსპერტიზის დასკვნით დადასტურებულ ფაქტობრივ გარემოებას როგორ აუარა გვერდი და როგორ აპირებს ამ გამამტყუნებელი განაჩენის დასაბუთებას, არ ვიცი. ველოდებით ამ დასაბუთებულ განაჩენის დასაბუთებას და სავარაუდოდ, ათ დღეში უნდა მოგვცეს. აქედან გამომდინარე, ჯერჯერობით მხოლოდ ვარაუდის საფუძველზე შემიძლია, ვთქვა, იმის დასაბუთებას, რაც ამ ადამიანმა დაადგინა გამამტყუნებელი განაჩენის სახით, საქმეში არსებული ფაქტობრივი გარემოებებით ვერ შეძლებს. ეს მხოლოდ შეუძლია მონა რეჟიმში მყოფ მოსამართლეს.

ვაპირებთ, გავასაჩივროთ ეს განაჩენი არამარტო სააპელაციო სასამართლოში, არამედ ამ მოსამართლის პასუხისგებაში მიცემის საკითხიც უნდა დადგეს. მოსამართლე ვერ ერკვევა სასამართლო სამედიცინო ექსპერტიზის დასკვნაში, რომელიც პირდაპირ ამბობს, რომ ბრალდებულს არ აქვს სექსუალური პოტენცია წლების მანძილზე. ვერ ერკვევა იმაში, რომ საქალწულე აპკის მთლიანობის დარღვევა შესაძლებელია მხოლოდდამხოლოდ ჯანმრთელი სექსუალური პოტენციის მქონე მამაკაცისგან. მოსამართლე უნდა დაისაჯოს იმისთვის, რომ ასეთი დაუსაბუთებელი გადაწყვეტილება მიიღო. ბრალდებული არაფერს ამბობს, ჯერჯერობით, არ ელოდა მსგავს განაჩენს.“

„ბორჯომის“ გადარჩენის რა გეგმას სთავაზობს ხელისუფლებას მამუკა ხაზარაძე