უკრაინის ომში ხალხის გადაბირებისთვის რუსეთის სამხედრო დაზვერვა (გრუ) იყენებს მის მიერვე შექმნილ ფიქტიურ კერძო სამხედრო კომპანია „რედუტს“, რომელიც არანაკლებ 20 გასამხედროებულ ფორმირებას აერთიანებს.

ასეთ დასკვნამდე მივიდნენ რადიო თავისუფლების უკრაინული და რუსულენოვანი საგამოძიებო პროექტები „სქემები“ და „სისტემა“ ერთ-ერთი ფორმირების „ვოლკის“ ("მგლები") დოკუმენტაციისა და ტყვედ ჩავარდნილი დაქირავებული მებრძოლების ჩვენებების გაანალიზების შემდეგ.

2022 წლის სექტემბერში, როდესაც უკრაინის ჯარმა ხარკოვის ოლქში უკან დაახევინა რუსეთის ქვედანაყოფებს, გათავისუფლებულ ბალაკლეაში ძირითადი დაჯგუფებისგან მოწყვეტილი რუსი დაქირავებული მებრძოლები ჩარჩნენ. ორ კვირაზე მეტი ისინი ადგილობრივთა მიტოვებულ სახლებში ემალებოდნენ უკრაინელ სამხედროებს და ცდილობდნენ როგორმე ფრონტის ხაზამდე გაეღწიათ. ერთ დღეს, როდესაც იმედი თითქმის გადაეწურათ, მათ ქაღალდის ნაგლეჯზე ასეთი ლოცვა დაწერეს:

"უფალო ღმერთო, დაგვეხმარე, რომ ცოცხალი და უვნებელი დავბრუნდეთ სახლებში, ჩვენ დავიღალეთ მტრის ზურგში 15 დღის განმავლობაში ხეტიალით. რაშიდი, პოკროვი, პრიტოკი, ბუდულაი, მასტიფი“.

მალე ამ ჯგუფის 4 წევრი, რუსლან კოლესნიკოვი („ბულატი“), მიხაილ ივანოვი („პოკროვი“), მაქსიმ ვოლვაკი („ესკადრა“) და ვალენტინ ბიჩი („რაშიდი“), უკრაინის უშიშროების სამსახურმა დააკავა. ისინი ხარკოვის ტერიტორიაზე ადგილობრივი მოსახლეობის წამებაში დაადანაშაულეს, უკრაინის სასამართლომ დაკავებულები დამნაშავედ ცნო ომის წესების დარღვევაში და 11 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯა.

„ბულატი“, „პოკროვი“, „ესკადრა“ და „რაშიდი“ რაზმ „ვოლკის“ ("მგლები") დაქირავებული მებრძოლები იყვნენ. "ვოლკი" კერძო სამხედრო კომპანია „რედუტის“ ერთ-ერთი შეიარაღებული ჯგუფია.

ხარკოვის ოლქიდან გაქცევის შემდეგ „მგლებმა“ ბაზაზე დოკუმენტების გროვა დატოვე, რომელსაც „სქემების“ჟურნალისტები გაეცვნენ. სწორედ ამ უნიკალური დოკუმენტებისა და დაქირავებულების მობილური ტელეფონების ჩანაწერების წყალობით აეხადა ფარდა „რედუტის“ საიდუმლოს.

საგამოძიებო პროექტების „სქემებისა“ და „სისტემის“ ჟურნალისტებმა შესწავლილი დოკუმენტები შეავსეს მსჯავრდებულთა ინტერვიუებით, რაზმის დაქირავებული მებრძოლებისა და მათი ნათესავების საუბრებით, გაანალიზეს ღია მონაცემები და კერძო სამხედრო კომპანია „რედუტის“ მთელი სისტემის ანატომია და მისი გრუ-სთან კავშირი გამოააშკარავეს.

როგორ უკავშირდება „მგლები“ რუსეთის გრუს?

რუსეთის ფედერაციის შეიარაღებული ძალების გენშტაბის მთავარ სამხედრო დაზვერვასთან (გრუ) კავშირზე დაქირავებულების ლოცვის ბოლოში მათი ხელმოწერაც მიუთითებს: „გ.რ.უ-ს ბატალიონი „მგლები“.

სასამართლოს მიერ გამოტანილი განაჩენის შემდეგ ვალენტინ ბიჩმა და მაქსიმ ვოლკოვმა „სქემებთან“ ინტერვიუში თქვეს, რომ უკრაინაში საომრად გრუ-ს მე-16 სპეცდანიშნულების ბრიგადის შემადგენლობაში წავიდნენ, ხოლო „მგლები“ (ადრე მათ ბატალიონს ეწოდებოდა „ჩიბისი“) სპეცრაზმის მხოლოდ ერთ-ერთ ჯგუფს წარმოადგენს.

მსჯავრდებულმა დაქირავებულებმა „სქემებს“ ისიც უამბეს, რომ მათ ბატალიონს უშუალოდ ხელმძღვანელობდა გრუ-ს ოფიცერი ფსევდონიმით „ამური“, რომელმაც გასცა ადგილობრივების დაკავების ბრძანებაც. სწორედ სამი მათგანის წამებისთვის მიიღეს უკრაინის სასამართლოს სასჯელი მსჯავრდებულებმა.

უკრაინაში დაქირავებულები ტამბოვის ოლქში მდებარე, გრუ-ს სპეცდანიშნულების მე-16 ცალკეული გვარდიული ბრიგადის კუთვნილი, ტრიგულაის საწვრთნელი ბაზის გავლის შემდეგ მოხვედრილან.

„მგლების“ გრუ-სთან კავშირზე მეტყველებს ასევე ჯგუფის სხვა შიდა დოკუმენტები, რომლებსაც გამომძიებელი ჟურნალისტები გაეცვნენ. ამ დოკუმენტებში დანაყოფს პირდაპირ ეწოდება „გრუ-ს სადივერსიო-სადაზვერვო რაზმი „მგლები“.

შიდა დოკუმენტაციის წყალობით ჟურნალისტურმა გამოძიებით „მგლების“ ეგიდით მებრძოლი მრავალი ასეული დაქირავებულიდან 98-ის იდენტიფიცირება გახდა შესაძლებელი. მათგან 38 „მიროტვორეცის“ [უკრაინის დამოუკიდებელი საგამოძიებო ცენტრი, რომელიც რუსეთის არმიის მიერ უკრაინის ტერიტორიაზე ჩადენილ საომარ დანაშაულებს იძიებს.- რედ] მონაცემთა ბაზაში ფიგურირებს, როგორც 2014 წელს „უკრაინის ტერიტორიაზე რუსეთის შეჭრის მონაწილეები“.

რაზმის ყოველი მეექვსე წევრი ადრე მსახურობდა კერძო სამხედრო კომპანიის - კსკ „ვაგნერის“ შემადგენლობაში, ხოლო ყოველი მე-10 - სირიაში.

გაჟონილი პერსონალური მონაცემებით ირკვევა, რომ „მგლების“ იდენტიფიცირებულ დაქირავებულთაგან მინიმუ ოთხი მსახურობდა ან ძველებურად მსახურობს გრუ-ში.

სახელწოდება „რედუტი“ ჟურნალისტებს შეხვდათ როგორც შიდა დოკუმენტებში, ასევე ჯგუფ „მგლების“ მსჯავრდებული წევრების ინტერვიუებში.

მიხაილ ივანოვმა („პოკროვი“) „სქემებს“ უამბო, რომ კონტრაქტი კერძო სამხედრო კომპანია „რედუტთან“ გააფორმა. რუსლან კოლესნიკოვმა („ბულატი“) ასევე განაცხადა, რომ „რედუტის“ რიგებში იბრძოდა.

როგორია „რედუტის“ სტრუქტურა?
პროექტ „სისტემის“ ჟურნალისტებმა გამოავლინეს 20 სხვადასხვა სამხედრო ჯგუფი, რომლებიც ე.წ. კსკ „რედუტის“ საშუალებით აწარმოებენ ხალხის გადაბირებას.

მათ შორის არის ზემოხსენებული „მგლები“ და ასევე „ტიგრი“ ("ვეფხვები"), კაზაკთა ფორმირებები „ლისტანი“ და „სკვითი“, „დონბასის მოხალისეთა კავშირი“ („წმინდა გიორგის ბრიგადა“) და ისეთი ცალკეული ფორმირებები, როგორიცაა „ტროა“ და „ვეტერანი“.

გარდა ამისა, 2022 წლის ბოლომდე „რედუტის“ სისტემის გავლით კომპლექტდებოდა ნეონაცისტური დაჯგუფება „რუსიჩი“.

ამ ქვედანაყოფებს არ აქვთ ერთი სტრუქტურა და იდეოლოგია. საერთოა მხოლოდ დაქირავების სქემა: რეკრუტირების მსურველი ხელს აწერს კონტრაქტს არაარსებულ კომპანიასთან, ხდება მისი მიწერა რეალურ ან „ვირტუალურ“ სამხედრო ნაწილზე, ხოლო ფულს რუსეთის თავდაცვის სამინისტროსგან იღებს.

უკრაინაში მსჯავრდებულმა დაქირავებულმა მიხაილ ივანოვმა „სქემებს“ უამბო, რომ კონტრაქტი გააფორმა შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება „რედუტთან“, რომელსაც „შიროკოვის თუ შიროკიხის“ გვარის მქონე პირი ხელმძღვანელობდა.

გამოძიების ავტორებმა შეისწავლეს ორი კონტრაქტი, რომელსაც ხელს აწერენ „რედუტის“ მიერ უკრაინაში საომრად დაქირავებული რუსეთის მოქალაქეები. ორივე შემთხვევაში კომპანიის დირექტორად იგორ ივანოვიჩ შიროკოვია მითითებული.

კიდევ რამდენიმე ბოევიკის ნათესავებმაც აღიარეს, რომ ეს სახელი სხვა კონტრაქტებშიც ფიგურირებს, თუმცა ამ დოკუმენტების ასლები არ წარმოუდგენიათ.

გამოძიების პროცესში გაირკვა, რომ რუსეთში სახელწოდება „რედუტის“ მატარებელი 160-ზე მეტი ფირმაა დარეგისტრირებული, მაგრამ არც ერთ მათგანის ოფიციალურ თანამშრომლად არ ფიგურირებს იგორ შიროკოვი

დაქირავებულთა კონტაქტებში, რომლებიც გამომძიებელ ჟურნალისტებს ჩაუვარდათ ხელში, აღმოაჩინეს სოციალურ-ფსიქოლოგიური გამოკვლევების რეგიონული ლაბორატორია „რედუტი“ და მაშველთა მომზადების რუსული ცენტრი „რედუტი“. იურიდიულად ასეთი კომპანიები არ არსებობენ.

გამოძიების ავტორებმა ასევე მოიპოვეს დოკუმენტები, რომლებშიც მითითებულია სამხედრო ნაწილების ნომრები. ერთ-ერთი ნაწილის ნომერია 35555. იურიდიული პირების რეესტრში არც ასეთი ნაწილი არ არსებობს, მაგრამ ბევრჯერ შეიძლება წააწყდე იმის ხსენებას, რომ ეს არის გრუ-ს 78-ე სადაზვერვო ცენტრის საიდუმლო ნაწილი, რომელიც დონის როსტოვში მდებარეობს.

ძალიან ხშირად „რედუტის“ წევრებს, კერძოდ „ვოლკებს“, მიაწერენ 54607-ე სამხედრო ნაწილს (გრუ-ს სპეცრაზმის 16-ე ბრიგადა), ან ქაღალდზე არსებულ გრუ-ს 06512-ე ანდა ე.წ. „დონეცკის სახალხო რესპუბლიკის“ მილიციის ყოფილ 08818-ე ნაწილებს.

პროექტ „სისტემის“ ჟურნალისტებმა რეკრუტებისთვის განკუთვნილი განცხადებაში მითითებულ ნომრებზე დარეკეს იმის დასადგენად, თუ კერძო სამხედრო კომპანია „რედუტში“ სამსახურის შესახებ რა ინფორმაციის მიღება შეუძლია რუსეთის რიგით მოქალაქეს.

ერთ-ერთმა გადამბირებელმა პირდაპირ თქვა, რომ ნებისმიერი კომპანია, რომლის სახელიც კონტრაქტშია ნახსენები, „ფიქტიურია“. ორმა კი “ვირტუალური“ უწოდა იმ სამხედრო ნაწილებს, რომლებზე დაქირავებულები არიან მიწერილი.

ის, რომ „რედუტის“ სისტემის გამოყენებით გადაბირების მთელი ეს სქემა - ცალკეული ენთუზიასტების კერძო თვითშემოქმედება კი არ არის, არამედ სახელმწიფო პროგრამა, რომელიც უშუალოდ რუსეთის თავდაცვის სამინისტროსა და გრუს-გან იმართება, - „სისტემის“ ჟურნალისტებს სხვადასხვა ჯგუფის 5-მა რეკრუტმა დაუდასტურა. ისინი ამტკიცებენ, რომ ფულს უშუალოდ რუსეთის თავდაცვის სამინისტრო უხდით.

„რაზმების უმრავლესობა, რომლებსაც ჟურნალისტები კერძო სამხედრო კომპანიებს უწოდებენ, რუსეთის თავდაცვის სამინისტროს განკარგულებაში მყოფი სამხედრო მოსამსახურეებისგან შედგება“, - ასე უპასუხა „რედუტის“ შესახებ დასმულ შეკითხვას გრუ-სთან დაახლოებულმა წყარომ, რომელმაც ანონიმად დარჩენა ისურვა.

რუსეთის სამხედრო უწყება და თანამდებობის პირები ოფიციალურად არასდროს არ ახსენებენ კსკ „რედუტს“ და მრავალჯერ უსვამენ ხაზს იმას, რომ რუსეთის კანონის თანახმად არავითარ კერძო სამხედრო კომპანია არ არსებობს.

მაგრამ, ჟურნალისტური გამოძიებით მოპოვებული დოკუმენტები ადასტურებენ, რომ კომპანია „რედუტის“ ბოევიკები იღებდნენ სახელმწიფო ჯილდოებს, ხოლო რუსი სამხედროები კარგად არიან ინფორმირებული იმ ანაზღაურების შესახებ, რასაც ამ „კომპანიასთან“ დაკავშირებულ ადამიანებს უხდიან.

ჯგუფ „ვოლკების“ ("მგლების") გარდაცვლილი სნაიპერის, ალექსანდრე კოპილცოვის (ფსევდონიმი "ნემო") ოჯახი თითქმის ერთი წლის განმავლობაში ცდილობდა მიეღო შესაბამისი ფულადი შემწეობა და საბრძოლო ვეტერანის სტატუსი, მაგრამ მთელი წლის განმავლობაში სამხრეთის სამხედრო ოლქის პროკურატურისგან იღებდა ერთი და იმავე შინაარსის შეტყობინებას: ხსენებული მოქალაქე არც რუსეთის ფედერაციის კადრის სამხედრო მოსამსახურეა და არც ე.წ. მოხალისე. არადა 2022 წლის ნოემბერში კოპილცოვს სიკვდილის შემდეგ მიენიჭა „მამაცობის ორდენი“, ხოლო ოჯახს აქვს დოკუმენტები, რომლებშიც მითითებულია, რომ კოპილცოვი უკრაინაში მიღებული საბრძოლო ჭრილობებისგან დაიღუპა.

2023 წლის ივლისში რუსეთის სამხედრო პროკურატურამ კოპილცოვის ოჯახს აცნობა , რომ მათ "კერძო სამხედრო კომპანია რედუტისგან" უკვე მიიღეს საჭირო კომპენსაცია.

ეს არის რუსეთის ხელისუფლების მიერ "რედუტის" ოფიციალურად ხსენების ერთადერთი მაგალითი, რომლის მოპოვებაც გამოძიებისას მოხერხდა.

ღია სივრცეში ხელმისაწვდომი არ არის არც "კომპანიის" ტელეფონები და არც მისამართები, რომლებზეც დაქირავებულთა ნათესავები დაკარგულთა მოძებნისა და ფულადი კომპენსაციის შესახებ მოთხოვნების გაგზავნას შეძლებენ.

ამასობაში, უკრაინაში რუსეთის სრულმასშტაბიანი შეჭრის წლინახევრის განმავლობაში, „რედუტს“ უკვე ჰყავს არა მხოლოდ ფიქტიური იურიდიული პირები, არამედ არაოფიციალური პოლიტიკური ხელმძღვანელობა თუ კურატორები.

ვინ მართავს „რედუტს“?

2023 წლის თებერვლის დასაწყისში რუსეთის მიერ ანექსირებულ უკრაინის მარიუპოლში გაიმართა "დონბასის მოხალისეთა კავშირის" (დმკ) კონგრესი, რომელზეც მათ გამოაცხადეს "რუსეთის მოხალისეთა კორპუსის" შექმნა. ამ ქვედანაყოფს უნდა გაეერთიანებინა რუსეთის შეიარაღებული აგრესიაში მონაწილე ყველა ის მებრძოლი, რომლებიც არ ირიცხებიან რეგულარულ სამხედრო ნაწილებში.

როგორც რამდენიმე რეკრუტერმა განაცხადა" სისტემასთან " საუბარში, ეს ფორმირება სწორედ კომპანია "რედუტს" დაეფუძნა.

პროექტ "სისტემის" განკარგულებაში არის ექსკლუზიური დოკუმენტი, გაცემული "რედუტის" ერთ-ერთ დაქირავებულზე, როგორც უკრაინის ომში მისი მონაწილეობის დამადასტურებელი საბუთი.

დოკუმენტს აზის რუსეთის თავდაცვის სამინისტროს ბეჭედი და მითითებულია "რუსეთის მოხალისეთა კორპუსის" ფორმირების თარიღი – 2023 წლის 27 თებერვალი.

დოკუმენტის მიხედვით თუ ვიმსჯელებთ, „კორპუსი" შექმნილა, არა "დონბასის მოხალისეთა კავშირის" (დმკ) ხელმძღვანელის ალექსანდრე ბოროდაის პირადი ინიციატივით, არამედ რუსეთის ფედერაციის თავდაცვის სამინისტროს ბრძანებით.

დოკუმენტზე ხელმოწერა ეკუთვნის ალექსეი კონდრატიევს, თადარიგში მყოფ გრუ-ს პოლკოვნიკს და ტამბოვის ყოფილ მერს, რომელიც მოგვიანებით ფედერაციის საბჭოშიც (რუსეთის პარლამენტის ზედა პალატაში) აირჩიეს. კონდრატიევი, ამ დოკუმენტით თუ ვიმსჯელებთ, არის ამ" კორპუსის "საბრძოლო დანაყოფის" მეთაური. ის იყო ერთ-ერთი ოფიცრის სამხრეებიან იმ პირებს შორის, რომლებიც "დონბასის მოხალისეთა კავშირის" (დმკ) კონგრესს ესწრებოდა.

კიდევ ერთი სამხედრო, რომელიც პროექტ „სისტემის“ ჟურნალისტებმა მარიუპოლში გამართული კონგრესში მონაწილე მაღალჩინოსანთა შორის ამოიცნეს, - პოლკოვნიკი სერგეი დროზდოვია. 2023 წელს მას რუსეთის შეიარაღებული ძალების გენერალური შტაბში მთავარი საორგანიზაციო-სამობილიზაციო სამმართველოს უფროსის თანამდებობა ეკავა. სწორედ ეს სტრუქტურა აგებს პასუხს რუსეთში სამხედრო გაწვევის ორგანიზებასა და ჯარების დაკომპლექტებაზე.

სისტემა „რედუტის“ მთავარი კურატორი კი გრუ-ს ხელმძღვანელის მოადგილე, გენერალი ვლადიმირ ალექსეევია. როგორც „სისტემამ“ დაადგინა, ალექსეევი იყო ყველაზე მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომელიც 2023 წლის დასაწყისში გამართულ "დონბასის მოხალისეთა კავშირის" (დმკ) კონგრესში მონაწილეობდა.

გენერალი ალექსეევი ერთ–ერთი იმათგანია, ვინც მოლაპარაკებას მარტავდა „ვაგნერის“ დამფუძნებელ ევგენი პრიგოჟინთან 2023 წლის ივნისში კერძო სამხედრო კომპანიის არშემდგარი აჯანყების დროს. მას შემდეგ ვლადიმირ ალექსეევი საჯაროდ არსად უნახავთ.

მაგრამ, როგორც ჟურნალისტური გამოძიების ავტორებმა დაადგინეს, სწორედ გენერალი ალექსეევი იყო იყო ყველა იმ შეიარაღებული ფორმირების ერთ-ერთი მთავარი კურატორი, რომელსაც რუსეთის თავდაცვის სამინისტრო "მოხალისეს" უწოდებს, მათ შორის არის მრავალი დანაყოფისგან შემდგარი "რედუტიც".

სწორედ ალექსეევს მოიხსენიებენ „რედუტის“ შემქმნელად „ინსაიდერისა“ და „შპიგელის“ ჟურნალისტები, მათ მიერ ჩატარებულ ერთობლივ გამოძიებაში.

გამოცემათა წყაროების თანახმად, "კომპანიის" შექმნა ომის დაწყებამდე ცოტა ხნით ადრე, 2021 წლის შემოდგომაზე დაიწყო.

"რედუტის" ყველაზე ადრეული ხსენება, 2021 წლის დეკემბრის დასაწყისში ფიქსირდება. სწორედ მაშინ, უკრაინაში მსჯავრდებული დაქირავებული მიხაილ ივანოვის თქმით, მან ხელი მოაწერა კონტრაქტს, რომელშიც შპს "რედუტის" სახელი ფიგურირებდა.

რუსეთში, როგორც მინიმუმ, არსებობს „რედუტის“ სახელწოდების მქონე ერთი ორგანიზაცია, რომელიც მართლა იყო დაკავშირებული სირიაში მოქმედ მცირე კერძო სამხედრო კომპანიასთან. ეს ორგანიზაცია არის „რედუტ-უსაფრთხოება“, რომელსაც კსკ „სლავიანსკი კორპუსის“ ერთ-ერთი დამფუძნებელი, ევგენი სიდოროვი ედგა სათავეში.

„რედუტ-უსაფრთხოებას“ უკავშირდება კიდევ ერთი კერძო სამხედრო კომპანია „შჩიტი“ (ფარი) . გამოცემა „ნოვაია გაზეტა“ ამ კსკ-ას სავარაუდო ხელმძღვანელებად იმავე ევგენი სიდოროვსა და მის პარტნიორ, კონსტანტინ მირზოიანცს ასახელებს.

კომპანია „რედუტ-უსაფრთხოება“ აშშ-ის სანქციების სიებშიც კი მოხვდა, როგორც სავარაუდოდ პასუხისმგებელია მთელ სისტემა „რედუტზე“, რომლის მრავალრიცხოვანი ჯგუფები ამჟამად უკრაინაში იბრძვიან.

თუმცა, როგორც "სისტემისა" და "სქემების" გამოძიებამ აჩვენა, „რედუტ-უსაფრთხოება“ ნამდვილად არ არის სათავო კომპანია ყველა იმ ფორმირებისთვის, რომლებიც ამჟამად უკრაინაში იბრძვიან რუსეთის მხარეს და საკუთარ თავს "რედუტელებს" უწოდებენ.

გამოძიების ავტორები კომენტარებისთვის დაუკავშირდნენ რუსეთის ფედერაციის თავდაცვის სამინისტროს, მაგრამ მასალის გამოქვეყნებისთვის შეკითხვებზე პასუხები ვერ მიიღეს. კრემლის პრესმდივანმა, დმიტრი პესკოვმა, შეკითხვები ტელეგრამის საშუალებით წაიკითხა, მაგრამ ასევე არ გასცა პასუხები. "დონბასის მოხალისეთა კავშირის" ხელმძღვანელმა, ალექსანდრე ბოროდაიმ შეკითხვების წაკითხვის შემდეგ ხმოვანი შეტყობინების ჩაწერა დაიწყო, მაგრამ აღარ გამოუგზავნია. ხოლო გრუ-ს ხელმძღვანელის მოადგილემ, გენერალმა ვლადიმირ ალექსეევმა შეტყობინება ემოჯის ჩათში გულით მონიშნა და ამით შემოიფარგლა.

წყარო: რადიო თავისუფლება

ალექსეი ნავალნის გუნდმა გამოაქვეყნა გამოძიების მონაცემები უკიდურესად ძვირადღირებული იახტის შესახებ, რომელიც, სავარაუდოდ, რუსეთის პრეზიდენტ ვლადიმირ პუტინთან არის დაკავშირებული. გემი სახელად Graceful სიგრძეში 82 მეტრია. მისი სავარაუდო ღირებულება დაახლოებით 100 მილიონი დოლარია.

იახტაზე მოიპოვება ზღვისა და მტკნარი წყლის აუზები, ვერტმფრენის მოედანი, სპორტული დარბაზი, კინოთეატრი და სასადილო დარბაზი ბუხრით. იახტა აღჭურვილია უაღრესად ძვირადღირებული ავეჯით, ინტერიერი მორთულია მარმარილოთი და მოოქრულია. Graceful-ს ასევე აქვს სამთავრობო კომუნიკაციები, მის ეკიპაჟს დაცვის ფედერალური სამსახურის თანამშრომლები შეადგენენ.

იახტა Graceful-ის კორპუსი, აქტივისტების თქმით, აშენდა სევეროდვინსკის ვერფ „სევმაშში“. შემდეგ ტექნიკური აღჭურვა და მოპირკეთება განხორციელდა ჰამბურგში, Blohm + Voss-ის გემთმშენებელ ქარხანაში. იახტა წყალში ჩაუშვეს 2014 წელს.

იახტის ოფიციალური მფლობელი თავდაპირველად იყო ოფშორული კომპანია ბრიტანეთის ვირჯინიის კუნძულებზე, რომლის საბოლოო ბენეფიციარია პუტინის დიდი ხნის მეგობარი პიოტრ კოლბინი. კოლბინისა და პუტინის კიდევ ერთი ახლო მეგობრის, გენადი ტიმჩენკოს სახელზე ასევე არის ვენახები გელენჯიკთან ახლოს მდებარე „პუტინის სასახლესთან“. 2020 წლის დეკემბერში გემი სავარაუდოდ მიჰყიდეს სხვა მფლობელს, რუსულ სააქციო საზოგადოება „არგუმენტს“, რომლის მფლობელები გასაიდუმლოებულნი არიან.

გამომძიებლები იუწყებიან, რომ 2022 წელს იახტა Graceful-ი დაგეგმილ რემონტს გადიოდა ჰამბურგის გემთმშენებელ ქარხანაში, მაგრამ 19 იანვარს გემთმშენებლებმა მიიღეს მოთხოვნა, სასწრაფოდ გაეგზავნათ გემი რუსეთში, მიუხედავად იმისა, რომ გეგმის მიხედვით, რემონტი კიდევ ერთი წელი უნდა გაგრძელებულიყო.

ისინი ვარაუდობენ, რომ ამგვარად შეეცადნენ იახტა სამშვიდობოს გაეყვანათ და გადაერჩინათ დაპატიმრებას, რაც მას შეიძლებოდა დამუქრებოდა 24 თებერვლის შემდეგ, როცა რუსეთის ჯარებმა უკრაინაში ფართო მასშტაბის შეჭრა დაიწყეს.

გამომძიებლები ასევე აღნიშნავენ, რომ უკრაინაში ომის დაწყების შემდეგ Graceful-ი აშშ-ის ხაზინის სანქციების სიაში სწორედ პუტინთან იყო ასოცირებული. ამის მიუხედავად, ქვეყნები, როგორიცაა ესტონეთი, იტალია, თურქეთი, აგრძელებენ იახტისთვის საჭირო აღჭურვილობის მიწოდებას შუამავალი ფირმების მეშვეობით.

კიდევ ერთი იახტა, რომელიც, სავარაუდოდ, პუტინთან ასოცირდება, არის მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე ძვირადღირებული იახტა Sheherazade, რომელიც 140 მეტრის სიგრძისაა და დაახლოებით 700 მილიონი დოლარი ღირს. იგი 2022 წლის მაისში დააკავეს იტალიაში პუტინის მიმართ დაწესებული სანქციების გამო და აშშ-ში გაგზავნეს სადგომზე. მისი ოფიციალური მფლობელი „როსნეფტის“ ყოფილი ხელმძღვანელი ედუარდ ხუდაინატოვია, მაგრამ გამომძიებლები თვლიან, რომ Sheherazade-ს ნამდვილი მომხმარებელი რუსეთის პრეზიდენტი იყო.

საშემოსავლო დეკლარაციაში, რომლის გამოქვეყნება ოფიციალურ პირებს ყოველწლიურად ევალებათ, პუტინი ასახელებს ხელფასს - თვეში 850 000 რუბლს - და თავის საკუთრებად აცხადებს ორ ავტომობილ „ვოლგას“, ერთ „ნივას“ და მისაბმელ „სკიფს“.

19 ოქტომბერს ხაშურის ერთ-ერთ სოფელში, დაკრძალეს 15 წლის გოგონა, რომელიც უცნაურ ვითარებაში გარდაიცვალა. 16 ოქტომბერს, საღამოს რვა საათისთვის, ქალაქ ხაშურში, მრავალსართულიანი კორპუსის ეზოში შემზარავი ამბავი გაისმა:

„საღამოს რვა საათი იქნებოდა ყვირილი, რომ ატყდა, ვერავინ მიხვდა თავიდან რა ხდებოდა, ბიჭები იდგნენ ბინის წინ, ხმა გაიგეს, ეგონათ „ხალიჩა“ გადმოვარდა, მივიდნენ და დახვდათ შემზარავი სურათი, 15 წლის ბავშვი მანქანასთან უგონოდ ესვენა“ - გვიამბობს ერთ-ერთი თვითმხილველი,  რომელიც იმ მომენტისთვის იმავე კორპუსთან აღმოჩნდა, სადაც გოგონა დედასთან და ორ დასთან ერთად ნაქირავებ ბინაში ცხოვრობდა.

 „გარდაცვლილ ბავშვს ჰყავს და - ტყუპისცალი და კიდევ ერთი პატარა და, დედასთან ერთად ცხოვრობდნენ ბინაში, არ იყო აქტიური ბავშვი, დიდად არც ეზოში თამაშობდა თანატოლებთან ერთად, შეიძლება ითქვას ჩაკეტილი ბავშვი იყო. ეს უბედურება რომ დატრიალდა, ყველანი სახლში იყვნენ. ჯერ კიდევ ვერ ვიჯერებთ და არ ვიცით, რა და რატომ მოხდა,“ - გვეუბნება გოგონას მეზობელი.

15 წლის თეკლას გარდაცვალების საქმეს ხაშურის პოლიცია სისხლის სამართლის კოდექსის 115-ე, თვითმკვლელობამდე მიყვანის მუხლით იძიებს.

რა მოხდა სინამდვილეში?

მოზარდის გარდაცვალების ამბავი, ყველა შემთხვევაში ათასი ვერსიის გავრცელების საბაბი ხდება ხოლმე. თუმცა ამჯერად 16 წლის თეკლას საქმე ისიც ამძიმებს, რომ არასრულწლოვანი გოგო დაახლოებით ორი წლის წინ, სექსუალური ძალადობის საქმეში, დაზარალებულის სტატუსით ფიგურირებდა. ამ საქმეზე თეკლას ბაბუა, მამის მამა, გაუპატიურების მუხლითაა გასამართლებული და მას 16-წლიანი პატიმრობა აქვს მისჯილი. ბრალდების თანახმად, ბაბუა წლების განმავლობაში სექსუალურად ძალადობდა შვილიშვილზე. „ვერსია“ მუშაობდა ამ საქმეზე, სადაც ბევრი უპასუხო კითხვა დაგვრჩა იმის გამო, რომ დაზარალებული მხარე, ფაქტობრივად, არ გამოდიოდა არანაირ კონტაქტზე, ხოლო დასკვნების გამოტანა ცალმხრივად თითქმის შეუძლებელია.  არც გოგონა, რაც დედა, არც ბებია და ტყუპისცალი და, ჩვენი დიდი მცდელობის მიუხედავად, ამ თემაზე არ საუბრობდნენ, ხოლო სასამართლო პროცესი არასრულწლოვანის საქმეზე გარკვეულ შეზღუდვებს ითვალისწინებს. რაც შეეხება ადვოკატს, ოჯახის ნებართვის გარეშე ვერც მან გვიპასუხა კითხვებზე.

ამ ეტაპისთვის აღძრულია სისხლის სამართლის საქმე თვითმკვლელობამდე მიყვანის მუხლით. გამოძიება ექსპერტიზის პასუხს ელოდება. სწორედ მან უნდა დაადგინოს, უკავშირდება თუ არა გოგონას უცნაური გარდაცვალება ორი წლის წინანდელ ხმაურიან საქმეს. კითხვა კი კვლავ უპასუხოდ რჩება თვითმკვლელობა თუ უბედური შემთხვევა?!

უბედური შემთხვევა თუ თვითმკვლელობა?

დავიწყოთ თავიდან:

• 2021 წლის 12 ოქტომბერს, შიდა ქართლის ერთ-ერთმა რაიონულმა პროკურატურამ ბრალი წაუყენა გ.მ ანუ გარდაცვლილი გოგონას ბაბუას.
• 2021 წლის 11 ოქტომბერს, გამოიკითხა არასრულწლოვანი თ.მ-ს ბიოლოგიური დედა, რომელმაც განაცხადა, რომ იგი 10 ოქტომბერს, საღამოს 18:30 საათზე, როდესაც მის სამ ქალიშვილთან ერთად იმყოფებოდა სახლში, გადაწყვიტა არასრულწლოვანი ქალიშვილებისათვის გაეცნო თუ რა იყო ძალადობა, ვინ შეიძლება იყოს მსხვერპლი. მოძალადე და ა.შ. როდესაც დაამთავრა მან საუბარი, მისმა 12 წლის ქალიშვილმა, მას მოუთხრო, რომ მასზე 5 წელზე მეტია ძალადობს პაპამისი გ.მ ამ ინფორმაციის მიღების მეორე დღეს, დაახლოებით დღის 14 საათისთვის, დედამ პოლიციაში განაცხადა. დაიწყო გამოძიება.
• 2021 წლის 11 ოქტომბერს, მოწმის სახით გამოიკითხა თ.მ, რომელმაც გამოძიებას განუცხადა, რომ პაპამისი, გ.მ 8-დან 10 წლის ასაკამდე მასზე ძალადობდა სხვადასხვა ხასიათის სქესობრივად. არასრულწლოვანი გოგონა, გამოიკითხა ბებისა და სოციალური მუშაკის თანდასწრებით.
• გამოძიება სისხლის სამართლის კოდექსის 11 პრიმა 137-ე მუხლით მიმდინარეობდა, რაც ოჯახის წევრის მიმართ ჩადენილ გაუპატიურებას გულისხმობს. გამოძიებით დადგინდა, რომ „ბრალდებული მცირეწლოვან შვილიშვილს ძალადობითა და დაზარალებულის უმწეობის გამოყენებით, სისტემატურად აუპატიურებდა, ახორციელებდა გარყვნილ და სექსუალური ხასიათის სხვაგვარ ქმედებებს“
• ბაბუას, რომელსაც შვილიშვილის გაუპატიურება ედებოდა ბრალად, 16-წლიანი თავისუფლების აღკვეთა მიესაჯა.

რაც შეეხება ექსპერტიზას, ადვოკატის თქმით,  სამხარაულის ექსპერტიზაში ბავშვს დედის თანდასწრებით ჩაუტარდა კვლევა და დადგინდა, რომ საქალწულე აპკი დარღვეული არ არის:

 „ძალადობასა და გარყვნილ ქმედებას ჰქონდა თუ არა ადგილი, ამას ექსპერტიზა ვერ დაადგენს. ბავშვი ამბობს, გამაუპატიურესო, დედაც ამბობს, გაუპატიურებულიაო და ექსპერტიზამ დაადგინა, რომ გაუპატიურებას ადგილი არ ჰქონია. პროკურორმა იცის საექსპერტო კვლევის შესახებ, დედამაც უთხრა, ფაქტობრივად, დასკვნა დევს სამხარაულში, მაგრამ კიდევ არ აქვთ ჩადებული საქმეში.“ - ამბობს ბრალდებულის ადვოკატი ზურაბ თოდუა.

„„ვერსიის“  გადამოწმებული ინფორმაციით, თეკლას მშობლები გაცილებულები არიან. სასამართლოს გადაწყვეტილებით, ბავშვები მამას კვირაში ერთხელ მიჰყავდა ოჯახში და, შესაბამისად, უქმე დღეებს პაპასთან ატარებდნენ. ბრალდებული კაცი ინვალიდია და ტაქსის მძღოლად მუშაობდა. გოგონას მშობლებს კარგი ურთიერთობა არ ჰქონდათ, მამას სხვა ოჯახი ჰყავს და, როგორც ჩვენთვის ცნობილია, მამა ბავშვებს ალიმენტს არ უხდიდა იმ მიზეზით, რომ აგროვებდა და ბინის ყიდვას აპირებდა მათთვის.

დაზარალებული გოგონას და უკვე გარდაცვლილი ბავშვი მამა ჩვენთან ინტერვიუს დროს ამბობს:

„ბავშვები ძალიან იშვიათად მოდიოდნენ ჩემთანაც და მამაჩემთანაც, მამაჩემთან მითუმეტეს. სულ თითზე ჩამოსათვლელად შეიძლება დარჩენილიყვნენ მამაჩემთან მარტო. თუ იყვნენ სოფელში, ჩემთან და ჩემს მეუღლეს ერთად. შემიძლია, გავიხსენო, ბოლოს რომ ერთად ვიყავით, ეზოში მწვადს ვწვავდით, მამაჩემი მაღაზიაში მიდიოდა და კამათი მოუვიდათ დებს, მანქანაში წინ დაჯდომაზე. პაპიკოს ეძახდნენ და არანაირი დაძაბულობა ან შიში არ შემიმჩნევია. ასეთი რამ რომ ყოფილიყო, ვერც ერთმა როგორ ვერ შევამჩნიეთ?..“-გარდაცვლილი გოგონას მამა, რომელიც აცხადებდა, რომ მამამისი უდანაშაულოა, ხოლო რა მოტივი ჰქონდა მის ყოფილ მეუღლეს ასეთი მძიმე ბრალდება წაეყენებინა მისთვის, აბსოლუტურად გაუგებარია.

ბრალდებულის ადვოკატი, ზურაბ თოდუა, ჩვენთან არაერთხელ აცხადებდა, რომ ითხოვდა ფსიქოლოგის კვალიფიკაციის გადახედვას, იგი ეჭვქვეშ აყენებდა გამოძიების მიმდინარეობასაც და ფსქიოლოგსაც, რომელიც დაზარალებულ ბავშვთან მუშაობდა.

„მოვითხოვეთ ამ საკითხის მოკვლევა, მივმართეთ ზრუნვის სააგენტოს, პროკურატურას, მოვითხოვე, რომ შეესწავლათ ამ ფსიქოლოგის განათლებისა და კვალიფიკაციის საკითხი. გენერალურმა პროკურატურამ ჩემი განცხადება შიდა ქართლის პროკურატურას გადაუგზავნა, სადაც მითხრეს, რომ გამოძიების დაწყების საფუძველი არ არსებობდა.“- ამბობს ბრალდებულის ადვოკატი.

„ახლა, გოგონას გარდაცვალების შემდეგაც, 16 ოქტომბერს, მამამ გამოკითხვაზე კიდევ ერთხელ და პირდაპირ დაასახელა, რომ შესაძლოა, მისი შვილის ფსიქო-ემოციური მდგომარეობა არასწორმა სარეაბილიტაციო კურსმა გაართულა და კვლავ მოითხოვა, რომ ჩატარდეს სპეციალური კვლევები. ჩემი დაცვის ქვეშ მყოფ მსჯავრდებულ კაცს შვილიშვილი არ გაუუპატიურებია, ამას მოწმობს სამხარაულის ექსპერტიზის ბიუროს სამედიცინო დასკვნაც. ეს ფსიქოლოგი კი ბავშვს, როგორც გაუპატიურების მსხვერპლს, ასე მკურნალობდა თვეების განმავლობაში“, - ამბობს ზურაბ თოდუა, რომელსაც ხაშურის რაიონული სასამართლოსა და სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილებები, რომლის მიხედვითაც მისი დაცვის ქვეშ მყოფი პირი გაუპატიურების მუხლით იქნა მსჯავრდებული, ამჯერად უზენაეს სასამართლოში აქვს გასაჩივრებული.

2022 წლის 11 ივლის, ზურაბ თოდუა, ჩვენთან საუბრისას აცხადებს

„ვაპირებთ, გავასაჩივროთ ეს განაჩენი არამარტო სააპელაციო სასამართლოში, არამედ ამ მოსამართლის პასუხისგებაში მიცემის საკითხიც უნდა დადგეს. მოსამართლე ვერ ერკვევა სასამართლო სამედიცინო ექსპერტიზის დასკვნაში, რომელიც პირდაპირ ამბობს, რომ ბრალდებულს არ აქვს სექსუალური პოტენცია წლების მანძილზე. ვერ ერკვევა იმაში, რომ საქალწულე აპკის მთლიანობის დარღვევა შესაძლებელია მხოლოდდამხოლოდ ჯანმრთელი სექსუალური პოტენციის მქონე მამაკაცისგან. მოსამართლე უნდა დაისაჯოს იმისთვის, რომ ასეთი დაუსაბუთებელი გადაწყვეტილება მიიღო. ბრალდებული არაფერს ამბობს, ჯერჯერობით, არ ელოდა მსგავს განაჩენს.“

ამ ყველაფრის მერე, დაზარალებული გოგონას ფსიქო-ემოციური მდგომარეობა მარტივი წარმოსადგენია როგორი რთულიც იქნებოდა, როგორც ჩვენთვის ცნობილია, იგი გადიოდა რაღაც დროით ფსიქოლოგის დახმარებას, ასევე ცნობილია, რომ ბოლო პერიოდის განმალობაში, მისი დედა წუხდა გოგონას მდგომარეობაზე, ამბობდა, რომ დღემდე აწუხებდა ბავშვს ეს ამბავი ერთ-ერთი წყაროს ინფორმაციით, ბავშვი ჩაკეტილი იყო, დეპრესიული, ფიქრობდა, რომ ყველა მასზე საუბრობდა, დედამისი წუხდა ამ ამბავზე და გამოსავალს ეძებდა.

გავრცელებული ინფორმაციით, გოგონას დედა და თავად გოგონებიც იაჰოვას მოწმეები იყვნენ. ცნობილია, რომ ბავშვები მოზრდილ ასაკში გახდნენ მათი წევრები, რასაც მამა ეწინააღმდეგებოდა, თუმცა უშედეგოდ. გარდაცვლილი გოგონას მამა ფიქრობდა, რომ მათი ამ „სექტაში“ შესვლა ზეწოლით მოხდა და არ სურდა მათი შვილები იაჰოვას მოწმეები გამხდარიყვნენ.

თეკლას უცნაური გარდაცვალების საქმეზე ურთიერთგამომრიცხავი ვერსიები ვრცელდება - ჯერ-ჯერობით უცნობია, რა გახდა 15 წლის გოგონას გარდაცვალების მიზეზი, თუმცა ერთი რამ სავსებით ცხადია - ორი წლის წინანდელი ხმაურიანი საქმე არასრულქლოვანის ფსიქიკაში გარკვეულ მძიმე კვალს დატოვებდა, ბავშვს დახმარება სჭირდებოდა და იქნებ დაკრძალვის შემდეგ მაინც გაეცეს ყველა კითხვას პასუხი - ვინ არ შეასრულა საკუთარი მოვალეობა სახელმწიფომ, ოჯახმა, ფსიქოლოგებმა, სად დაუშვა შეცდომა გამოძიებამ და სასამართლომ?

15 წლის გოგონას დღეს 19 ოქტომბერს დაკრძალეს... ალბათ, ხვალ ეს ფაქტი, ისევე როგორც სხვა უამრავი, საზოგადოებას გადაავიწყდება მორიგი ტრაგედიამდე...

„ვერსია“ აგრძელებს ამ თემაზე მუშაობას და შეეცდება დამატებითი დეტალები უახლოს დღეებში შემოგთავაზოთ.

ავტორი-სალომე ნოზაძე

რა წერია ადვოკატის მიერ ომბუდსმენთან გაგზავნილ ანგარიშში - ექსკლუზივი შიდა ქართლში მომხდარ გაუპატიურების საქმეზე

ონლაინ დასაქმება ბევრი ადამიანისთვის მარტივი და მოსახერხებელია. ნელ-ნელა იზრდება მოთხოვნა დისტანციურ სამსახურებზე, რაც ბოლო პერიოდში რისკის შემცველი გახდა. სოციალურ ქსელებში იქმნება ყალბი საიტები, რომლებიც აცხადებენ ვაკანსიებს, იგებენ დარეგისტრირებული ადამიანების პირად მონაცემებს და იპარავენ თანხას, რაც კანონის მიხედვით ისჯება შინაპატიმრობით ერთიდან ორ წლამდე და ზოგ შემთხვევაში თავისუფლების აღკვეთითაც კი.

მიუხედავად იმისა, რომ კანონი მოქმედებს, ონლაინ თაღლითობის შემთხვევები გაიზარდა. „ვერსიამ“ მოძებნა რამდენიმე ასეთი საეჭვო საიტი, რომელსაც სოციალურ ქსელში განთავსებული ჰქონდა ვაკანსია და დაუკავშირდა. „დამსაქმებელი“ აღმოჩნდა უცხოელი, რომელიც გვესაუბრებოდა ქართულად:

- ჩვენ ვიღებთ შეკვეთებს სავაჭრო პლატფორმაზე, ვეხმარებით ონლაინ მაღაზიებს გაყიდვების გაზრდაში. ყოველი დავალების შესრულების შემდეგ, დაგერიცხებათ 200-250 ლარი. მუშაობის დაწყებამდე საჭიროა დარეგისტრირდეთ და გადაიხადოთ თანხა. - მოგვწერა „დამსაქმებელმა“

  განთავსებულ ვაკანსიას ხალხისგან ჰქონდა უარყოფითი გამოხმაურება და ერთ-ერთ ასეთი კომენტარის ავტორს ვკითხეთ მიზეზი:

- ეს საიტი არ ასაქმებს ხალხს, გარეგისტრირებენ და გარიცხინებენ ფულს.        

- თანხის ჩარიცხვას როდის ითხოვენ ან როგორ?

- გადახდა დასარეგისტრირებლად გჭირდება. გეუბნებიან, რომ სხვანაირად რეგისტრაციას ვერ გაივლი.

- რა რაოდენობის თანხას ითხოვენ?

- პირველ ეტაპზე 20 ლარი მომთხოვეს, შემდეგ აღარ გამიგრძელებია რეგისტრაცია.

- სადმე ფიქსირდება ამ ადამიანების ვინაობა?

- უცხოელების პროექტია, მაგრამ კონტაქტზე ქართველი გამოდის. ქართველების ანგარიშის ნომრები დევს, რომლებიც სავარაუდოდ იმ ხალხისაა, ვინც დარეგისტრირდა.

 „ვერსია“ კიდევ დაუკავშირდა სხვა მსგავს საიტს, რომელმაც პასუხი მალევე დაგვიბრუნა:

- გამარჯობა. გვაქვს ონლაინ ვაკანსია ონლაინ მაღაზიაში! მოვალეობა: გქონდეთ თიბისის ან საქართველოს მობაილბანკი, გირიცხავთ თანხებს დღეში 10-20-ჯერ და დარიცხულ თანხას გვირიცხავთ მობაილბანკიდან კრისტალზე, ყოველი დარიცხვისას იტოვებთ თანხის 5%-ს.

ვთხოვეთ, რომ უფრო დეტალურად განემარტა, თუ რა მაღაზია ჰქონდა და რა ევალებოდათ თანამშრომლებს, რის შემდეგაც დაგვბლოკა. ჩვენ დავუკავშირდით ქალს, რომელიც სოციალურ ქსელში, ეხმაურებოდა ამ საიტს და წერდა, რომ მოატყუეს და ფული გადაარიცხინეს:

- „დამსაქმებლები არ არიან, ხალხს ატყუებენ, რომ ავეჯს ყიდიან და თანხას არიცხინებენ. შემდეგ გბლოკავენ და ქრებიან.“ - აღნიშნა ჩვენთან ინტერვიუში.

პიროვნების სახელი, ვისაც ქალმა გადაურიცხა 260 ლარი ავეჯის შესაძენად, არ შეესაბამებოდა იმ სახელს, რომელიც ეწერა საიტზე. ხალხი თანხას რიცხავს იმ ავეჯის საყიდლად, რომელიც რეალურად არ არსებობს, იმ ადამიანების ანგარიშის ნომრებზე, ვისაც „ასაქმებენ“, მათ კი ევალებათ, რომ ეს თანხა გადარიცხონ საიტის მფლობელის კაზინოს ანგარიშზე, რადგან საშიშროების დროს დაზარალდება მხოლოდ ის, ვისი ანგარიშის ნომერიც ჩანს და არა საიტის მფლობელი.

    როგორ დავიცვათ თავი ონლაინ თაღლითობისგან?

• გაიგეთ ვისგან ყიდულობთ - წინასწარ მოიძიეთ ინფორმაცია მაღაზიის შესახებ და გაეცანით მომხმარებელთა შეფასებებს.
• დააკვირდით ვებგვერდის მისამართის ველს - დარწმუნდით, რომ გვერდის მისამართის ველს აქვს ბოქლომის სიმბოლო და იწყება https://-ით და არა http://-ით, სადაც s მიუთითებს ტრანზაქციების დაცულობაზე.
• დააკვირდით გადახდის რა მეთოდს იყენებს მაღაზია - სანდო მაღაზიები იყენებენ PayPal გადახდის მეთოდს და არა ბარათის ასლის გადაგზავნას.
• არ დაამახსოვრებინოთ ვებგვერდს ბარათის მონაცემები - თუ ვინმე მოახერხებს თქვენი ანგარიშის გატეხვას, მარტივად შეძლებს დამახსოვრებული ბარათით სარგებლობას.
• ონლაინ შესყიდვებისთვის იქონიეთ დამატებითი ბარათი - ცალკე ბარათზე განათავსეთ მხოლოდ იმ რაოდენობის თანხა, რომლის დახარჯვასაც აპირებთ.
• არ უპასუხოთ საეჭვო ელექტრონულ წერილებს - ზოგჯერ იგზავნება წერილები, სადაც ითხოვენ თქვენს სახელს, პაროლს, ბარათის ნომერსა და უსაფრთხოების კოდს, რასაც ბანკი თქვენგან არასდროს მოითხოვს.
• აკონტროლეთ თქვენი ტრანზაქციები - რეგულარულად შეამოწმეთ ანგარიშიც ამონაწერი და გაიაქტიურეთ SMS მომსახურება.
• გამოიყენეთ რთული პაროლები - უნდა შედგებოდეს მინიმუმ 10-12 ნიშნისგან, რომელიც მოიცავს დიდ და პატარა ასოებს, რიცხვებსა და სიმბოლოებს.
• დააკვირდით ვებგვერდის მისამართსა და შინაარსს - დააკვირდით რამდენად შეესაბამება შინაარსი იმ მიზანს, რა მიზნითაც ამ ვებგვერდზე შემოხვედით.
• განაახლეთ ოპერაციული სისტემები - ისარგებლეთ სისტემის უახლესი ვერსიით, ჩამოტვირთეთ განახლებები (updates), გამოიყენეთ ანტივირუსული პროგრამები.

ავტორი: მარიამ ჯიღაურიშვილი

საერთაშორისო თაღლითურმა ქსელმა უბრალოდ ინვესტორებს მილიარდობით დოლარზე მეტი მოპარა. BBC Eye-იმ შეძლო იმ ბიზნესმენების ჩრდილოვანი ქსელის იდენტიფიცირება, რომლებიც, როგორც ჩანს, ამ ყველაფრის უკან დგანან. 

პირველად ზარის ხმა გესმის. ხანშიშესული კაცი პასუხობს. 

უცნობი გეცნობა როგორც უილიამ გრანტი, სავაჭრო ფირმა Solo Capitals-იდან. გეუბნება, რომ "დიდი დაწინაურება" უნდა შემოგთავაზოს.

ხანშიშესული კაცი ნერვიულობს და დაბნეულია - "არ მაინტერესებს, არ მაინტერესებს", - ეუბნება ის.

თუმცა, უილიამ გრანტი არ ჩერდება. "მხოლოდ ერთი შეკითხვა მაქვს" - ეუბნება მოხუცს - "ფულის კეთება თუ გაინტერესებთ?"

იან ერიკი, 75 წლის პენსიონერი შვედეთიდან, კიდევ ერთხელ გახდება თაღლითობის მსხვერპლი. ზარიSolo Capitals-ის ოფისიდან განხორციელდა, ესაა სავარაუდოდ კრიპტოვალუტის სავაჭრო ფირმა, რომელიც საქართველოშია დაფუძნებული. ჩანაწერის მოსმენა რთულია - ხანშიშესული კაცი, იან ერიკი არა მხოლოდ დაბნეულია, ის გარკვევუთ ამბობს, რომ სავაჭრო თაღლითობებში ერთი მილიონი შვედური კრონა (80 000 ფუნტი სტერლინგი) უკვე დაკარგა.

თუმცა, ის, ვინც რეკავს, ეს ყველაფერი უკვე იცის. მან ისიც ძალიან კარგად იცის, რომ პენსიონერი კარგი სამიზნეა, შემდეგი "თანხის დაბრუნების თაღლითობისთვის". ის ბატონ ერიკს ეუბნება, რომ თუ ბარათის დეტალებს გადასცემს და €250-ს გადასცემს, Solo Capitals-ი გამოიყენებს სპეციალურ პროგრამას, რომელიც დაკარგული ინვესტიციის კვალს გაჰყვება და ფულს დააბრუნებინებს.

"ჩვენ მთელი თანხის დაბრუნება შეგვეძლება," - ამბობს უილიამ გრანტი.

მას იან ერიკის დასაყოლიებლად დრო სჭირდება. თუმცა, 30-წუთიანი საუბრის შემდეგ, პენსიონერი საკრედიტო ბარათის დეტალების კითხვას იწყებს.

კომპანიამ ეს აუდიო ჩანაწერი შეინახა სახელით - "მოტყუებული უილიამი შვედეთიდან". BBC-იმ  ეს ფაილი ყოფილი თანამშრომლისგან მიიღო, თუმცა  კომპანიას ამის დამალა  დიდად არც უცდია. ფაქტობრივად, მათ ის ახალ დაქირავებულებს გადასცეს, როგორც კომპანიის ტრენინგის პაკეტი. 

ეს იყო გაკვეთილი, როგორ უნდა ეთაღლითად.  

თაღლითობა

BBC Eye წელიწადზე მეტ ხანს იძიებდა ასობით სხვადასხვა საინვესტიციო ბრენდის საერთაშორისო თაღლითურ სავაჭრო ქსელს, რომლებმაც იან ერიკის მსგავს წინდაუხედავ მომხმარებლებს თაღლითობით მილიარდ დოლარზე მეტი წაართვეს.

ჩვენმა გამოძიებამ პირველად გამოარკვია თაღლითობის სრულ მასშტაბი, ასევე, ჩრდილოვანი ქსელის უკან მდგომი წარმომადგენლების ვინაობები.

პოლიციისთვის ქსელი ცნობილია როგორც მილტონის ჯგუფი, სახელი, რომელსაც თაღლითები თავდაპირველად, 2020 წლამდე იყენებდნენ. ჩვენ მოვახდინეთ 152-ზე მეტი ბრენდის იდენტიფიცირება, მათ შორის Solo Capotals-ის, რომელიც, როგორც ჩანს, ქსელის ნაწილია. ის ინვესტორების სამიზნეში ამოღებასა და მათ მოტყუებაზე მუშაობს, თანაც ისე, რომ ათასობით, ზოგ შემთხვევაში კი ასიათასობით ფუნტი მოპარონ.

მილტონის ჯგუფის ერთ-ერთი საინვესტიციო ბრენდი უმაღლეს ესპანურ საფეხბურთო კლუბსაც კი აფინანსებდა და რეკლამას აკეთებდა უმნიშვნელოვანეს გაზეთებში, რათა პოტენციური ინვესტორებისთვის სანდოობა ჩაენერგა.

BBC Eye ნოემბერში თან ახლდა გერმანელ და ქართველ პოლიციელებს ქოლ-ცენტრების რეიდზე, საქართველოს დედაქალაქ თბილისში. კომპიუტერების ეკრანზე უამრავი ბრიტანული ნომრის სიები ვნახეთ. ჩვენ დავურეკეთ რამდენიმეს და ვესაუბრეთ ბრიტანეთის მოქალაქეებს, რომლებმაც გვითხრეს, რომ ეს-ესაა, ფული რაღაცაში ჩადეს.  ერთ-ერთ დაფაზე ხელით დაწერილი შეხსენება იყო, თაღლითებისთვის საჭირო სახელები და გამოსადეგი დეტალები: "სახლის მესაკუთრე, არ აქვს ვალი"; "50 000 დანაზოგში", "პოლონეთიდან, ბრიტანეთის მოქალაქე", "50 000 აქციებით".

ბრიტანელი კაცის სახელის გვერდზე ეწერა: "10 000-ზე ნაკლები დანაზოგი, ძალიან მშიშარა, მალე მოტყუვდება".

მსხვერპლთა უმრავლესობა ამ ყველაფერს მას შემდეგ თანხმდება, რაც სოციალურ მედიაში რეკლამა ხვდება. ისინი დაახლოებით 48 საათში იღებენ ზარს და ეუბნებიან, რომ დღეში 90%-მდე სარგებელს ნახავენ. ძირითადად, ზარი ქოლ-ცენტრიდანაა, რომელსაც ლეგალური ბიზნესის ბევრი მატყუარა მახასიათებელი აქვს: თანამედროვე ოფისი HR დეპარტამენტით, თვიური სამიზნეებითა და ბონუსებით, შვებულებებითა და საუკეთესო მოვაჭრის შეჯიბრებებით. ზოგიერთი ქოლ-ცენტრი ფონად ენერგიულ მუსიკას რთავს. თუმცა არის ელემენტებიც, რომლებსაც ლეგალურ ბიზნესში ვერ შეხვდებით - ჩამოწერილი მითითებები, თუ როგორ უნდა მოხდეს პოტენციური ინვესტორის სისუსტეების ამოცნობა და ამ სისუსტეების მათსავე წინააღმდეგ გამოყენება.

პირველი ზარის შემდეგ, მსხვერპლი შეიძლება გადაამისამართონ რეგულირებულ ან დაურეგულირებელ კომპანიასთან, ოფშორულ დაწესებულებებთან. ზოგიერთ მსხვერპლს, რომელიც ფორმდება  მილტონის ჯგუფის რეგულირებულ ბრენდებთან, მითითებებს აძლევენ მათი ბროკერები, რომ ფული ჩადონ სავაჭრო გარიგებაში. ეს გარიგება გათვლილია მომხმარებლის ფულის დაკარგვასა და ბროკერის მიერ ფულის შოვნაზე, რაც გაერთიანებული სამეფოს რეგულაციებით არალეგალურია. ზოგიერთ მსხვერპლს აძლევენ მითითებას, რომ გადმოწერონ პროგრამა, რომელიც თაღლითებს საშუალებას აძლევს, დისტანციურად გააკონტროლონ პერსონალური კომპიუტერები და მათ ნაცვლად ივაჭრონ, რაც ასევე არალეგალურია. მილტონის ჯგუფის ბრენდების ყოფილი თანამშრომლების ცნობით, ზოგიერთი მომხმარებელი ფიქრობს, რომ მართლაც ვაჭრობაშია ჩართული, თუმცა, მათ ფულს უბრალოდ იპარავენ.

"მსხვერპლები ფიქრობენ, რომ მათ კომპანიასთან რეალური ანგარიში აქვთ, მაგრამ არანაირი რეალური ვაჭრობა არ მიდის, ეს მხოლოდ სიმულაციაა" - თქვა ალექსმა, რომელიც მილტონის ჯგუფის უკრაინის ოფისის ყოფილი თანამშრომელია.

იმის უკეთ გასაგებად, თუ როგორ მუშაობს ეს კონკრეტული თაღლითობის სქემა, BBC შეინიღბა როგორც მონდომებული მოვაჭრე და დაუკავშირდა Coinevo-ს, მილტონის ჯგუფის ერთ-ერთ სავაჭრო პლატფორმას. ჩვენ დაგვაკავშირეს მრჩეველთან, რომელიც პატრიკის სახელით გაგვეცნო და გვითხრა, რომ მხოლოდ ერთ დღეში 70, 80 ან 90%-იან მოგებას ვნახავდით. მან გვითხრა, რომ ვაჭრობის დასაწყებად 500 დოლარის ღირებულების ბიტკოინი გადაგვერიცხა.

პატრიკი ჩვენს გადაცმულ კლიენტს უბიძგებდა, რომ პასპორტის ასლი მიეცა. ყალბი ასლის გადაცემის შემდეგ, შევძელით, გვემართა ანგარიში ორი თვის განმავლობაში, სანამ Coinevo მიხვდებოდა, რომ ის ყალბი იყო. ამის შემდეგ პატრიკი ელექტრონული ფოსტით დაგვიკავშირდა, გაგვლანძღა და კონტაქტი გაწყვიტა.

თუმცა BBC-ის ჩადებული ფული უკვე სისტემაში იყო. ჩვენ შევძელით, გავყოლოდით მის კვალს, როცა დაყვეს მცირე ნაწილებად და ბიტკოინის ბევრ სხვადასხვა საფულეში გაანაწილეს, რომლებიც, როგორც ჩანს, მილტონის ჯგუფთანაა კავშირში. ექსპერტებმა BBC-ის უთხრეს, რომ ნამდვილი საფინანსო ინსტიტუციები ფულის დიდ რაოდენობას ასე არ დებენ. ლუი აბოტმა, ადვოკატმა, რომელიც სპეციალიზდება კრიპტოვალუტსა და თაღლითობაში, შეამოწმა ფულის დინება და თქვა, რომ ყველაფერი მიუთითებს "ფართომასშტაბიან ორგანიზებულ დანაშაულზე". აბოტის თქმით, რომ თანხის სხვადასხვა ბიტკოინის საფულეზე განაწილების მიზეზია, "მაქსიმალურად გართულდეს მსხვერპლის ან ადვოკატის მიერ პოვნა".

საუკეთესო სამიზნე

ამ სატელეფონო ზარების თაღლითობების მსხვერპლების წინააღმდეგ ხშირად მათსავე გარემოებებს იყენებენ. ხალხი, ვინც დიდ დანაზოგს ააშკარავებს, დიდ ინვესტიციებს აიძულებენ. მარტოსულ ადამიანებს თაღლითები უმეგობრდებიან.

პენსიაზე ახლახანს გასული ჯეინი (რომლის სახელიც შევცვალეთ) შესანიშნავი სამიზნე იყო. მან მცირე ხნის წინ დატოვა სამსახური საკუთარი ნებით, დაახლოებით 20 000 ფუნტი სტერლინგის დანაზოგი ჰქონდა. ის ფიქრობდა, რომ  ჭკვიანურ ინვესტიციას ჩადებდა, მომავალ წლებში პენსიასთან ერთად ფული რომ ჰქონოდა.

2020 წლის ივნისში, პირველი ლოკდაუნის დროს, მან ნახა კომპანია EverFX ონლაინ რეკლამა. ამავდროულად, EverFX ერთ-ერთი საუკეთესო ესპანური საფეხბურთო გუნდის, Sevilla FC-ს ერთ-ერთი მთავარი სპონსორია. კლუბის ვარსკვლავები სავაჭრო პლატფორმის რეკლამას სოციალურ მედიაში აკეთებდნენ, ეს ჯეინმაც შეამოწმა. კომპანია დარეგულირებული იყო გაერთიანებული სამეფოს საფინანსო სამმართველოს მიერ.

ჯეინმა EverFX-ს მისწერა ვებგვერდის მეშვეობით, საპასუხოდ მიიღო ზარი და დაუკავშირდა პირს, რომელიც უფროს ტრეიდერად გააცნეს. მას უთხრეს, რომ ოდესიდან, უკრაინიდან ურეკავდნენ და მისი სახელი დევიდ ჰანტი იყო. მისი აქცენტი აღმოსავლეთ ევროპელისას ჰგავდა -  თქვა ჯეინმა. მას ის მომენტალურად მოეწონა.

"მართლაც იცოდა საქმე, იცოდა, როგორ მუშაობდა ბაზარი. ჩამითრია", - თქვა მან. 

მცირე ხნის შემდეგ, ისინი თითქმის ყოველ დილას საუბრობდნენ, ჯეინი ელაპარაკებოდა კონკრეტულ რაღაცებზე, რისთვისაც ფული სჭირდებოდა - ჭერის ძვირადღირებული შეკეთება, პენსიის გარდა სხვა შემოსავალი. ჰანტმა ეს ყველაფერი მის წინააღმდეგ გამოიყენა, უთხრა, რომ გარკვეული გადაცვლები მას "ჭერის შოვნასა" და "მომავლისთვის" დაეხმარებოდა.

მომდევნო რამდენიმე თვის განმავლობაში ჯეინმა 15 000 ფუნტი სტერლინგის ინვესტიცია მოახდინა. მაგრამ მისი ვაჭრობა კარგად არ მიდიოდა. ჰანტმა ურჩია, ფული გამოეტანა და სხვა პლატფორმაზე დაებანდებინა, BproFX-ზე, სადაც უკეთეს მოგებას ნახავდა.

ამ დროისთვის, ჯეინი ჰანტს სრულად ენდობოდა. "ისეთი შეგრძნება მქონდა, თითქოს კარგად ვიცნობდი და ვფიქრობდი, გულში ჩემი ინტერესი ჰქონდა, ამიტომაც ცვლილებაზე დავთანხმდი". - თქვა მან.

რაც არ იცოდა, იყო ის, რომ BproFX-ი არარეგულირებული, ოფშორული, დომინიკაში დაფუძნებული დაწესებულება იყო. რეალურად, EverFX-ს გაერთიანებული სამეფოს მიერ მინიჭებული რეგულირებულის სტატუსი ბრიტანეთის მოქალაქეების მოტყუებაში ხელს არ უშლიდა, თუმცა BproFX-ზე გადასვლა ჯეინს გაერთიანებული სამეფოს კანონის ფარგლებში არსებულ ამ მცირე დაცვასაც კი აცლიდა. BBC-იმ იპოვა რამდენიმე დაზარალებული, რომლებმაც არარეგულირებულ კომპანიებში მსგავსად გადაინაცვლეს.

2020 წლის სექტემბერში ჯეინი დათანხმდა, რომ 20 000 ფუნტი სტერლინგი BProFX-ში დაებანდებინა და ჰანტი მას მომდევნო რამდენიმე თვე სხვადასხვა გადაცვლის მითითებას აძლევდა. თუმცა, ის ფულს კვლავ კარგავდა.

სხვა დაზარალებულებმა BBC-ის უთხრეს, რომ ამ გზით მოატყუეს. ლონდონელმა ბერი ბარნეტმა თქვა, რომ მან ინვესტიცია EverFX-ის რეკლამის ნახვის შემდეგ დაიწყო, მაგრამ რამდენიმე ადრეული სარგებლის შემდეგ, მოულოდნელად 10 000 ფუნტ სტერლინგზე მეტი 24 საათში დაკარგა. მრჩეველმა ის დაიყოლია, რომ კიდევ 25 000 ფუნტი სტერლინგი ამ დანაკარგის ამოსაღებად ჩაედო.

"ყოველ ორ საათში ექვს ზარს მაინც ვიღებდი. ხალხი მთხოვდა, რომ მეტი ფული ჩამედო", - თქვა ბერიმ.

ჯეინი დევიდ ჰანტისგან ასეთივე ზეწოლის ქვეშ იყო. "ის მეუბნებოდა, რომ რაც უფრო მეტს ჩავდებდი, უფრო მეტს ავინაზღაურებდი", - თქვა მან.

საბოლოოდ ორივემ გადაწყვიტა, რომ დაბანდება შეეწყვიტათ. საერთო ჯამში, ბერიმ 12 000, ჯეინმა კი 27 000 ფუნტი სტერლინგი დაკარგა.

"შეძრწუნებული და გამოფიტული ვარ", თქვა ბერიმ. ორივემ ათობით უშედეგო ზარი განახორციელა, დანაკარგების კვალდაკვალ. დევიდ ჰანტი ჯეინის ზარებს აღარ პასუხობდა. მან იცოდა, რომ ყველაფერი დაკარგა.

"დღე, როცა ამას მივხვდი, ჩემი დაბადების დღე იყო", - თქვა ჯეინმა - "პანდემია იყო და ჩემი ოჯახი გარეთ გასვლას გეგმავდა, ტორტი მიყიდეს, ვცდილობდი, ბედნიერი ვყოფილიყავი, მაგრამ თავს ძალიან დამცირებულად ვგრძნობდი. ამ პლანეტაზე ყოფნა აღარ მინდოდა".

მას თვეები დასჭირდა იმისთვის, რომ მოეკრიბა გამბედაობა და ვინმესთვის ეთქვა, რაც გააკეთა.

სრული სურათის აწყობა

შვედური გაზეთი Dagens Nyheter-ი და სხვები აქამდეც იძიებდნენ მილტონის ჯგუფის საქმეებს, თუმცა BBC-იმ საერთაშორისო თაღლითობის მთავარი ფიგურების ვინაობის დადგენა შეძლო.

ჩვენ დავიწყეთ საჯაროდ ხელმისაწვდომი კორპორაციული დოკუმენტების შემოწმებით, რათა მილტონის ჯგუფის კომპანიებს შორის კავშირი აღგვეწერა. ყველაზე ხშირად ხუთი სახელი მეორდებოდა: დავით თოდუა, რატი ჭელიძე, გურამ გოგეშვილი, იოსებ მგელაძე და მაიკლ ბენიმინი. ისინი მილტონის სავაჭრო პლატფორმების ან დამხმარე ტექნიკური კომპანიების დირექტორებად იყვნენ გაფორმებულები.

ჩვენ ამ ხუთ სახელს ვეძებდით პანამის დოკუმენტებში, 2016 წლის მასობრივ გაჟონვაში, რომელიც ოფშორულ კომპანიებს ეხებოდა, ოთხი მათგანი აღმოვაჩინეთ: ჭელიძე, გოგეშვილი, მგელაძე და ბენიმინი - ისინი ნახსენები იყვნენ როგორც მილტონის ჯგუფამდე არსებული ოფშორული და სასუბსიდიო კომპანიების დირექტორებად ან მაღალი რანგის ფიგურებად.

ამ არა-მილტონის კომპანიებიდან ბევრის კვალი მიდიოდა ერთ ფიგურამდე: დავით კეზერაშვილამდე, საქართველოს მთავრობის ყოფილი მაღალჩინოსანამდე, რომელიც 2 წლის განმავლობაში ქვეყნის თავდაცვის მინისტრი იყო.

კეზერაშვილი თავდაცვის მინისტრობიდან გაათავისუფლეს და მომავალში დაუსწრებლად გაასამართლეს მთავრობის ბიუჯეტიდან 5 მილიონი ევროს მითვისების ბრალდებით. ამ დროს ის ლონდონში ცხოვრობდა. გაერთიანებულმა სამეფომ საქართველოს ექსტრადიციის მოთხოვნაზე უარი უთხრა.

არ არსებობს საჯაროდ ხელმისაწვდომი დოკუმენტები, რომლებიც კეზერაშვილს  მილტონამდელ ქსელთან აკავშირებს, მაგრამ პანამის დოკუმენტებში მისი სახელი მეორდებოდა და მეორდებოდა, დოკუმენტები აიდენტიფიცირებდა მას, როგორც ან ქსელის მშობელი კომპანიების დამფუძნებლად ან როგორც მათ მთავარ მეწილედ. სცენის მიღმა, კეზერაშვილი ქსელის ცენტრში ჩანდა.

რაც შეეხება მილტონის ჯგუფს, ასევე არაა საჯაროდ ხელმისაწვდომი დოკუმენტაცია, რაც თაღლითურ კომპანიებს კეზერაშვილთან დააკავშირებდა და არ არსებობს სამხილი, რომ მას მილტონის ბრენდებთან პირდაპირი ფინანსური ინტერესები აქვს.

თუმცა, მილტონის ჯგუფის რამდენიმე ყოფილმა თანამშრომელმა ანონიმურად გვითხრა, რომ მათ კეზერაშვილთან პირდაპირი შეხება ჰქონდათ და ის მილტონის ჯგუფში იყო ჩართული. 

კეზერაშვილი საკუთარ სოციალურ მედიაზე ხშირად არეკლამებდა თაღლითურ სავაჭრო პლატფორმებს. ბიზნეს სოციალურ ქსელ LinkedIn-ზე ის საკუთარ ანგარიშს თითქმის ექსკლუზიურად იყენებდა მილტონთან დაკავშირებული კომპანიების სამუშაოების რეკლამირებასთვის და აზიარებდა მათ პოსტებს.

BBC-იმ შეძლო, ეპოვა რამდენიმე სხვა სამხილი, რომელიც ყოფილ თავდაცვის მინისტრს მილტონის ბრენდებს უკავშირებს. რამდენიმე კომპანია, რომელსაც კეზერაშვილი ფლობდა, იყენებდა იმეილის კერძო სერვერს, რომლის ერთადერთი სხვა მომხმარებლებიც მილტონის ჯგუფის კომპანიები იყვნენ. მისი ვენტურული კაპიტალური ფირმა Infinity VC-ის ეკუთვნოდა ბრენდინგისა და ვებ დომენები კომპანიებისთვის, რომლებიც თაღლითებისთვის სავაჭრო პლატფორმის ტექნოლოგიას უზრუნველყოფდნენ.

კეზერაშვილს ასევე ეკუთვნის შენობა, რომელიც კიევის ოფისია თაღლითური ქოლ-ცენტრი EverFX-ისთვის და პროგრამების უზრუნველმყოფელი ტექნოლოგიური ფირმისთვის - ამ ოფისში პოლიციამ რეიდი ნოემბერში მოაწყო. მას ასევე თბილისში ეკუთვნის ოფისები, რომლებშიც ასევე განთავსებულია ზოგიერთი იგივე ფირმა.

როდესაც BBC-იმ შეამოწმა მილტონის ჯგუფის მაღალი რანგის წარმომადგენელი ოთხი კაცის სოციალური მედიის პროფილები, ქორწილის წვეულებებისა და სხვა სოციალური ღონისძიებების ფოტოებიდან ცხადი გახდა, რომ ყველა მათგანს ახლო სოციალური კავშირი აქვს კეზერაშვილთან. კეზერაშვილი არის მილტონის ჯგუფის თაღლითობასთან დაკავშირებული, სულ მცირე, 45 ადამიანის Facebook-მეგობარი, ხოლო BBC-ის იდენტიფიცირებული ოთხი მაღალი რანგის პირიდან ერთ-ერთი მისი ბიძაშვილია.

BBC კეზერაშვილის კვალს ლონდონში, 18 მილიონი ფუნტი სტერლინგის ღირებულების სახლამდე გაჰყვა და მასთან საუბარი ითხოვა, მაგრამ გვითხრეს, რომ არ ეცალა. მან BBC-ის ადვოკატთა მეშვეობით უთხრა, რომ მკაცრად უარყოფს მილტონის ჯგუფთან შეხებას და თაღლითობის გზით ფინანსურ სარგებელს. მისი თქმით, იცოდა, რომ EverFX ლეგიტიმური ბიზნესი იყო და ადვოკატების მტკიცებით, კავშირი, რომელიც ჩვენ უკან მდგომ ხალხთან და IT-სთან დავადგინეთ, "არაფერს ნიშნავდა".

ბატონმა ჭელიძემ და გოგეშვილმა ასევე მკაცრად უარყვეს ჩვენი ბრალდება და თქვეს, რომ EverFX-ი ლეგიტიმური, რეგულირებული პლატფორმა იყო. მათ უარყვეს EverFX-ის ნებისმიერი კავშირი მილტონთან და სხვა იდენტიფიცირებულ ბრენდებთან, რომლებიც, მათი თქმით, EverFX-ის წყაროს კოდსა და ბრენდს სხვა მომხმარებლების შეცდომაში შესაყვანად ბოროტად იყენებდნენ.  მათ თქვეს, რომ EverFX-ს კრიპტო საფულე არასდროს ჰქონია და არ აქვს კონტროლი, მესამე მხარის საგადამხდელო პროცესორები თანხას როგორ ანაწილებენ. 

ბატონმა მგელაძემაც უარყო ჩვენი ბრალდება და გვითხრა, რომ არასდროს ფლობდა არანაირ ქოლ-ცენტრს, რომელიც ინვესტიციებს ბოროტად და თაღლითურად ყიდდა. მისი თქმით, არც მილტონის ჯგუფის შესახებ იცოდა რამე.

ბატონმა ბენინიმ ჩვენს შეკითხვებს არ უპასუხა.

EverFX-მა ჩვენი ბრალდებები უარყო, თქვეს, რომ ისინი ლეგიტიმურ და რეგულირებულ პლატფორმას წარმოადგენენ, სადაც რისკებს სრულად ხსნიან. მათ თქვეს, რომ გამოიძიეს ბერი ბარნეტის საქმე და დაადგინეს, რომ ის საკუთარ დანაკარგზე პასუხისმგებელი თავადვე იყო.

ჯეინის საქმეზე გვითხრეს, რომ მისი დანაკარგი გამოიწვია დაუკავშირებელ კომპანიასთან გადასვლამ. მათი თქმით, სრულ კო-ოპერაციაში არიან ფინანსურ სამმართველოსთან და გაერთიანებული სამეფოსგან განსაკუთრებული სარეგულაციო საჩივრები არ მიუღიათ.

საფეხბურთო კლუბმა სევილიამ BBC-ს მხოლოდ ის უთხრა, რომ როცა EverFX-თან მათი კონტრაქტი დასრულდა, კომპანიასთან კონტაქტი აღარ ჰქონიათ.

გასულ წელს გაერთიანებულ სამეფოში თაღლითობის დანაშაული უტოლდებოდა 4 მილიარდ ფუნტ სტერლინგზე მეტს. მოიაზრება, რომ ონლაინ ინვესტიციების სქემები ყოველ წელს ასობით მილიონის ღირებულებას უტოლდება. თუმცა, ბრიტანულ პოლიციას მსხვერპლები აკრიტიკებდნენ, რომ ბრიტანეთის მოქალაქეების სახელით მოქმედი თაღლითების წინააღმდეგ საკმარის ზომებს არ იღებენ. 

ჯეინმა რამდენიმე გზით, სახლშიც და საზღვარგარეთაც, სცადა, დაებრუნებინა დაკარგული თანხა, მაგრამ ვერაფერი შეძლო. გაერთიანებული სამეფოს ლონდონის პოლიციამ მისგან განაცხადი მიიღო, მაგრამ "არაფერი მოჰყვა". ვერც ბანკი დაეხმარა, "რამდენიმე წერილის გარდა".

"და რატომ დამეხმარებიან, მართლაც?" - თქვა მან და მხრები სევდიანად აიჩეჩა.

ასე რომ, მან ერთადერთი რამ ქნა, რისი მოფიქრებაც შეეძლო. ათეულობით ვებსაიტზე შევიდა და დაწერა შეფასება იმ სავაჭრო ბრენდების, რომლებმაც მოატყუეს.

"მსურდა, გამეფრთხილებინა ყველა, ვინც შეიძლება მოტყუვდეს... ამაში დიდი მონდომება ჩავდე. იმედი მაქვს, ვინმე ამას დაინახავს"  - თქვა მან.

წყარო: BBC 

ჟურნალისტური გამოძიება ნაწილი 1

სტატისტიკურად ყოველთვიურად თბილისში 600–700–მდე დაკრძალვა რეგისტრირდება და შესაბამისად გარდაცვლილთა რიცხვიდან გამომდინარე, წლიდან წლამდე იზრდება სასაფლაოების ფართობიც, რომელიც მრავალ პრობლემას უქმნის დედაქალაქის მაცხოვრებლებსა და ინფრასტრუქტურას.

თბილისის საერთო ფართობის 1,5% ანუ 759 ჰექტარი  სასაფლაოებს უკავია, არსებობს მუნიციპალიტეტის საკუთრებაში მყოფი 55 საქალაქო სასაფლაო მათ კი  შპს „ჰერმესი“ მართავს. კომპანია ოპერირებს დაკრძალვის ნაწილში და უზრუნველყოფს სასაფლაოს მოვლა-პატრონობას.

ამჟამად, დახურულია  კუკიის, ახალი კუკიის, ვერისა და წმ. ბარბარეს საქალაქო სასაფლაოები, სადაც აკრძალულია ახალი საფლავების გაცემა, ხოლო საგვარეულო საფლავებში დადგენილი წესების შესაბამისად მიმდინარეობს დაკრძალვა. ასევე დახურულია მეორე მსოფლიო ომში დაღუპულ გმირთა კუკიისა და პეტრე–პავლეს მემორიალური სასაფლაოები.

კერძო სასაფლაოების სტატისტიკა საქართველოში არ არსებობს. თბილისში მათი რიცხვი   დაახლებით 20-მდეა და დედაქალაქში  სასაფლაოების საერთო მოცულობას მნიშვნელოვნად ზრდის.

როგორც ქალაქ თბილისის მერიის წარმომადგენელი „ვერსიასთან“ საუბრისას აცხადებს,  არსებული მონაცემებით უნდა ვივარაუდოთ, რომ არსებობს საკმარისი - მინიმუმ 10 წლის პერიოდისათვის თავისუფალი რესურსი ახალი საფლავების გასაცემად. საჭიროების მიხედვით შესაძლებელია სამომავლოდ დაემატოს საქალაქო სასაფლაოები ან მიმდებარე რესურსების შესაბამისად გაფართოვდეს არსებული სასაფლაოები.

რა ღირს თბილისში სიკვდილი?

საფლავის ფასს თბილისში არეგულირებს თბილისის საკრებულო, ხოლო გადაწყვეტილებას იღებს თბილისის მთავრობა.

საქალაქო სასაფლაოებზე მე–5 ზონაში და იმ სასაფლაოებზე სადაც არ არის დამტკიცებული ზონები ერთი და ორ ადგილიანი საფლავის გაცემა არის უფასო, ხოლო ყოველი მომდევნო ადგილის ღირებულებაა 700 ლარი (გაიცემა მაქსიმუმ 6 ადგილიანი საფლავი).

საფლავების ფასები პირველი ზონის მიხედვით (მე–5 ზონაში საფლავის გაცემა ერთი და ორ ადგილიანი საფლავისათვის უფასოა):

საბურთალოს საქალაქო სასაფლაო:

1 ადგილინი – 2200; 2 ადგილიანი – 4400

ღრმაღელეს საქალაქო სასაფლაო:

1 ადგილინი – 500; 2 ადგილიანი – 1000

პეტრე–პავლეს საქალაქო სასაფლაო:

1 ადგილინი – 200; 2 ადგილიანი – 400

მუხათგვერდის საქალაქო სასაფლაო:

1 ადგილინი – 400; 2 ადგილიანი – 800

ნავთლუღის (ებრაელების) საქალაქო სასაფლაო:

1 ადგილინი – 50; 2 ადგილიანი – 100

მახათას საქალაქო სასაფლაო:

1 ადგილინი – 800; 2 ადგილიანი – 1600

ორთაჭალის ქრისტიანებისა და მუსულმანების საქალაქო სასაფლაო:

1 ადგილინი – 50; 2 ადგილიანი – 100

ველის საქალაქო სასაფლაო:

1 ადგილინი – 50; 2 ადგილიანი – 100

ვაზისუბნის საქალაქო სასაფლაო:

1 ადგილინი – 500; 2 ადგილიანი – 1000

ლილოს საქალაქო სასაფლაო:

1 ადგილინი – 50; 2 ადგილიანი – 100

მუხიანის საქალაქო სასაფლაო:

1 ადგილინი – 200; 2 ადგილიანი – 400

მე–3 და ყოველ მომდევნო ადგილის ფასი არის 700 ლარი

კრემატორიუმის ისტორია საქართველოში

საქართველოში პირველად გასული საუკუნის 70-იან წლებში გაჩნდა კრემატორიუმის მოწყობის იდეა. მთავარი მიზანი თბილისში სასაფლაოებისთვის გამოყოფილი ტერიტორიების დაზოგვა იყო. მუხათგვერდის სასაფლაოზე  ამისთვის,  არქიტექტორ ვიქტორ ჯორბენაძის პროექტის მიხედვით სპეციალური ნაგებობაც ააშენეს, თუმცა, ეს იდეა მალევე  მიივიწყეს  და კრემატორიუმი  იქ არასოდეს ამოქმედებულა.  მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყანაში – როგორც დასავლეთში, ასევე აღმოსავლეთში,  კრემაციის მეთოდი აქტიურად გამოიყენება და კრემატორიუმებიც ფუნქციონირებს. საქართველოში კრემაციის მსურველები არიან, ამ სურვილს ისინი  სიცოცხლეში  გამოთქვამენ,  მაგრამ  იმის გამო, რომ ქვეყანაში კრემატორიუმი არ არის,  ეს სურვილი სურვილადვე რჩება.საქართველოში მცხოვრები ინდუიზმის მიმდევრების ნაწილი   ვედური კულტურის ცენტრში  ლოცულობს. ისინი ფიქრობენ, რომ გარდაცვალების შემდეგ სხეული რაც შეიძლება სწრაფად უნდა გაქრეს, რათა სულმა რეინკარნაცია შეძლოს. ამიტომ,   სხვადახვა ქვეყანაში ამ რელიგიის მიმდევრები გარდაცვალების შემდგომ კრემაციის მეთოდს ემხრობიან. საქართველოში არ არის დაწესებულება, სადაც სხეული შეიძლება ცეცხლს მიაბარონ. ბევრი ამბობს, რომ საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია, რომელიც დიდი გავლენით სარგებლობს, მნიშვნელოვან როლს ასრულებს იმაში, რომ ქვეყანას მოქმედი კრემატორიუმი არ აქვს.   

მაშინ, როდესაც საბჭოთა მმართველობისთვის კრემაცია თანამედროვე მეთოდს წარმოადგენდა, რომელიც რელიგიურ რიტუალს ემიჯნება, ეკლესია ამ პრაქტიკას კატეგორიულად უარყოფს.მიუხედავად იმისა, რომ ბიბლია კრემაციას არ ეწინააღმდეგება, მართლმადიდებელ ქრისტიანებს სჯერათ, რომ ცხედარის დაწვა ქრისტიანული მოძღვრების მიხედვით იკრძალება. როგორც ისინი ამბობენ, ეკლესია მხოლოდ დაკრძალვის რიტუალს აღიარებს. 

კრემაციის საკითხების დარეგულირების კანონი და ინიციატივა

საქართველოში კრემაციის სერვისის მიღება შეუძლებელია – ამის მიზეზი კი კანონმდებლობაშია. ქვეყანაში ამ მომსახურების გასაწევად საჭირო სტანდარტები დარეგულირებული არაა. სწორედ ამ საკანონმდებლო ღიობის მოსაგვარებლად პარლამენტში დარეგისტრირდა კანონპროექტი, რომელიც საქართველოში კრემაციის მომსახურების საკითხებს დაარეგულირებს და შესაძლებელს გახდის. კანონპროექტის ინიციატორი დეპუტატი ხათუნა სამნიძეა.

ხათუნა სამნიძე ერთ-ერთ მედიასაშუალებასთან ამბობს, რომ კრემაცია, როგორც ეკონომიკური საქმიანობა, ქართულ კანონმდებლობაში ნახსენებია. ასევე კანონმდებლობა არ კრძალავს კრემაციას, თუმცა ამ სერვისის მიღება შეუძლებელია, რადგან არ არსებობს საჭირო ლიცენზია/ამ ლიცენზიის გაცემის კონკრეტული წესები და პირობები.

„ვინმემ რომ მოინდომოს კრემაციის სერვისის მიწოდება, ამისთვის საჭიროა ლიცენზია… კრემატორიუმის გახსნისა და კრემაციის ნაწილში ლიცენზიის გაცემის სტანდარტებიც არ არსებობს.

ცვლილებები შედის ლიცენზიების კანონში, სადაც გავწერეთ, რომ უნდა შემუშავდეს ლიცენზიის სტანდარტები და ამ კანონმდებლობის არსებობის შემდეგ უკვე აღმასრულებელ ხელისუფლებას რეკომენდაციას გავუწევთ, დავეხმარებით, რომ შეიმუშაონ სტანდარტები, როგორ უნდა გაიცეს [ლიცენზია], სად უნდა აშენდეს [კრემატორიუმი], ყველაფერი ის, რაც მისცემს დაინტერესებულ ბიზნესს შესაძლებლობას, დაიწყოს ეს სერვისი. ამ მონაცემებით, [კრემაცია] აკრძალული არ არის, მაგრამ ვერც ვერავინ გააკეთებს, იმიტომ, რომ სტანდარტები არ არსებობს“, – ამბობს ის.

პროექტის მიხედვით, ცვლილება შედის „ლიცენზიებისა და ნებართვების შესახებ“ კანონში და ჩნდება ჩანაწერი ნეშტის დაკრძალვასა და მასთან დაკავშირებული საქმიანობების ლიცენზიასთან და ამ ლიცენზიის გაცემის წესებსა და პირობებთან დაკავშირებით.

ხათუნა სამნიძემ, თანამოაზრეებთან ერთად, პარლამენტში პროექტის ინიციირებამდე ხანგრძლივი მოსამზადებელი პერიოდი გაიარა. შეხვდა საზოგადოების სხვადასხვა ჯგუფს, ასევე გაეროს განვითარების პროგრამის (UNDP) დახმარებით მომზადდა კვლევა კრემაციასთან დაკავშირებული საკითხების შესახებ.სამნიძის თქმით 51 ხმა საკმარისი იქნება რომ კანონპროექტი მიიღონ. საკითხს პარლამენტში საშემოდგომო სესიებზე განიხილავენ.

ეკლესიის მოსაზრება კრემაციაზე

UNDP-ის კვლევის დოკუმენტის მიხედვით, საქართველოში მცხოვრები იმ რელიგიური უმცირესობების წარმომადგენლებისთვის, რომელთათვისაც კრემაცია დაკრძალვასთან დაკავშირებული რელიგიური რიტუალის ცენტრალური ნაწილია, შეზღუდულია ადამიანის რწმენის, რელიგიური რიტუალებისა და წეს-ჩვეულებების შესაბამისად დაკრძალვის შესაძლებლობა, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს რელიგიის გამჟღავნების უფლების შეზღუდვა.

რაც შეეხება ქრისტიანობას, დოკუმენტში მოყვანილია თეოლოგ დავით თინიკაშვილის პოზიცია „რადიო თავისუფლების“ ინტერვიუდან, რომლის მიხედვით, არ არსებობს საეკლესიო კანონი, მსოფლიო თუ ადგილობრივ კრებაზე მიღებული, რომელიც კრძალავს კრემაციას, ასევე ბიბლიაში არსადაა ნათქვამი, ცხედარი უნდა დაიმარხოს თუ უნდა დაიწვას. კათოლიკურმა ეკლესიამ კრემაცია 1963 წლიდან დაუშვა.

„რაც შეეხება ქართულ მართლმადიდებლურ ეკლესიას, პატრიარქის მდივნის მიქაელ ბოტკოველის განცხადებით:

„იმ მართლმადიდებლებს, რომლებიც კრემაციას მიმართავს, ეკლესია არ მოკვეთს, ანუ გარდაცვლილს ჩვეულებისამებრ აუგებენ წესს და ყველა საჭირო რიტუალს ჩაუტარებენ, ვინაიდან ჩვენ ვლოცულობთ ადამიანის სულისათვის და არა სხეულისათვის, თუმცა, ჩვენი ეკლესია ერთმნიშვნელოვნად ეწინააღმდეგება სხეულის დაწვას“, – აღნიშნულია კვლევაში.

„ვერსია“ ამ თემაზე, თბილისის ვაკის მაცხოვრის ფერიცვალების ტაძრის წინამძღვარს, დეკანოზ შალვა კეკელიას ესაუბრა:

- მამაო, გამოუთქვამთ თუ არა თქვენი მრევლის წევრებს კრემატომიუმის/კრემაციის არსებობის სურვილი?

- ჩვენი მრევლი კრემაციას არ ითხოვს. ჩემს გამოცდილებაში ასეთი შემთხვევა არ მქონია.

- თუ მოუთხოვია ვინმეს ისეთი ადამიანისთვის წესის აგება, ვისაც კრემაცია ჩაუტარდა?

- დიახ, მსგავსი შემთხვევები საკმაოდ ხშირად ხდება. უცხოეთიდან ჩამოყავთ ასეთი ადამიანები და მიუხედავად იმისა, რომ ქრისტიანულად ცოდვაა, ჩვეულებრივად ვიხდით პანაშვიდს და ვუგებთ წესს.

- რატომ ითვლება კრემაცია ქრისტიანულად ცოდვად?

- კრემაცია ქრისტიანულად მძიმე ცოდვაა, რადგან ღვთის ბრძანებაა, რომ მიწა ხარ და მიწად უნდა იქცე. ქრისტიანები ამ წესს უნდა დავემორჩილოთ.

ავტორი: ია გრიგალაშვილი

გაგრძელება იქნება....

ბოლო წლებში ამერიკაში ოპიოიდების კრიზისია. მილიონობით ადამიანის სიცოცხლე სრულებით შეიცვალა, ასობით ათასი კი დაიღუპა. ამერიკის იუსტიციის დეპარტამენტის მონაცემები აჩვენებს, რომ ხშირად მოქალაქეებმა არც კი იციან რომ ნარკოტიკი მიიღეს. ჩნდება კითხვა, როგორ ხდება ეს?

სქემას ამერიკის ნარკოტიკების წინააღმდეგ ბრძოლის ადმინისტრაციის ხელმძღვანელი ხსნის.

"ჩინეთიდან ფენტანილის დასამზადებლად საჭირო ქიმიური ნაერთები ჩადის მექსიკაში, სადაც ნარკოკარტელების ლაბორატორიებში მზადდება ფენტანილის ფხვნილი. შემდეგ ხდება მისთვის ფორმის მიცემა. მექსიკაშივე მზადდება იდენტური წამლები, როგორიც იყიდება ამერიკაში, კანადასა და ევროპაში. ფორმები და წარწერები იდენტურია. ამის შემდეგ კონტრაბადის გზით ის შემოაქვთ ამერიკაში და მას ყიდიან სოციალური ქსელების საშუალებით,"- ამბობს ენ მილგრამი, ამერიკის ნარკოტიკების წინააღმდეგ ბრძოლის ადმინისტრაციის ხელმძღვანელი.

სანამ სქემას უფრო დეტალურად განვიხილავთ და ვაშინგტონის დამოკიდებულების შესახებ ვისაუბრებთ, გადავხედოთ სტატისტიკას, რომელიც წლიდან წლამდე იზრდება. გასულ წელს ამერიკაში 106 000-ზე მეტი ადამიანი დაიღუპა ზედოზირებით. რაც ნიშნავს იმას, რომ "ჩვენ თითო ამერიკელს ვკარგავთ ყოველ ხუთ წუთში,"- ამბობს რაულ გუპტა ამერიკის მედიკამენტის კონტროლის პოლიტიკის ოფისიდან.

ოპიოიდების კრიზისი ამერიკაში წლებია მიმდინარეობს ეს კი კონგრესში როგორც რესპუბლიკელებს, ისე დემოკრატებს აშფოთებს. მხოლოდ 3 წელში ზედოზირებით 300 000-მდე ადამიანი დაიღუპა, მათი დიდი ნაწილი - ფენტანილით.

სტატისტიკასთან ერთად, მძიმე ვითარებას კიდევ უფრო კარგად წარმოაჩენს მემორიალი "ფენტანილის სახეები" რომელიც ამერიკის შეერთებული შტატების ნარკოტიკების წინააღმდეგ ბრძოლის ადმინისტრაციის ცენტრალურ შენობაში მდებარეობს. დაფაზე ამ დროისთვის 4 000 ფოტოა, მხოლოდ მცირე ნაწილი იმ ადამიანებისა, რომლებიც სინთეტური ოპიოიდების ზემოქმედებით დაიღუპნენ - ძირითადად ახალგაზრდები.

ყველაზე მცირეწლოვანი ადამიანის ფოტო, რომელსაც ამ კედელზე შეხვდებით, 17 თვისაა. ყველაზე ასაკოვანი - ჯეიმს კოქსია 79 წლის. ეს ფოტოები ჩვენ ყოველდღიურად გვახსენებს, რომ ყველაფერი უნდა გავაკეთოთ ამერიკელთა სიცოცხლის გადასარჩენად,"- ამბობს ენ მიგრამი ამერიკის ნარკოტიკებთან ბრძოლის ადმინისტრაციის ხელმძღვანელი.

მძიმე რეალობიდან გამომდინარე, ვაშინგტონი ნარკოტიკებთან ბრძოლის მიმართულებას აძლიერებს როგორც ქვეყნის შიგნით, ასევე ქვეყნის გარეთ. ამისთვის ამერიკის კონგრესმა დამატებით 40 მილიონი ამერიკული დოლარიც გამოყო, რაც ნარკოტიკების წინააღმდეგ ბრძოლის ადმინისტრაციას დამატებით შესაძლებლობებს მისცემს.

ჩინეთი - სქემის საწყისი წერტილი

სქემას თავიდან მივყვეთ, "სინთეტური ოპიოიდების, მათ შორის ფეტანილისთვის საჭირო ქიმიური ნაერთების მთავარი დისტრიბუტორი ჩინეთია,"- ამბობს სენატორი ჯიმ რიში. თუმცა აღსანიშნავია, რომ ჩინეთი ამ ქიმიკატების ექსკლუზიური მწარმოებელი არ არის - წარმოება ხდება ინდოეთშიც. თუმცა ამერიკის სახელმწიფო და იუსტიციის დეპარტამენტები განმარტავენ, რომ ინდოეთიდან მექსიკაში და შემდეგ ამერიკაში ქიმიკატები და შესაბამისად, არც ფენტანილი არ ხვდება.

"ჩვენ ამერიკის სახელმწიფო დეპარტამენტი აგრესიულ პოლიტიკას ვიყენებთ ამ პრობლემის მოსაგვარებლად. არ გვაქვს მაგალითები რომ ინდოეთიდან მექსიკაში და შემდეგ ამერიკაში ეს ნივთიერებები შემოდის. უმრავლეს შემთხვევაში ამ სქემის უკან ჩინეთი დგას,"- ამბობს ამერიკის სახელმწიფო მდივნის თანაშემწე ტოდ რობინსონი.

2019 წელს ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა ქვეყანაში ფენტანილის შემცველი ქიმიური ნივთიერებების შემოტანა სრულად აკრძალა. ამერიკის 45-ე პრეზიდენტის, დონალდ ტრამპის ადმინისტრაციის პოზიციიდან გამომდინარე, ფეტანილისა და მისი შემადგენლობის სხვა ნივთიერებებზე რეგულაციების გამკაცრება მოუწია პეკინსაც.

გამკაცრებული რეგულაციების მიუხედავად ჩინეთში ფენტანილისა და მისთვის საჭირო ქიმიური საშუალებების წარმოება კვლავ გრძელდება, ძირითადად - არალეგალურად იატაკქვეშა ლაბორატორიებში. თუმცა, არა ყოველთვის.

სწორედ ამიტომ ვაშინგტონში ამბობენ, რომ პეკინის მიერ აქამდე გადადგმული ნაბიჯები საკმარისი არ არის და პრობლემა, რომელიც ჩინეთიდან იღებს სათავეს, ამ დრომდე მოგვარებული არ არის. ამიტომ ამერიკელი კანონმდებლები მოუწოდებენ ჩინეთს, უფრო აქტიურად ჩაერთოს ნარკოტიკებთან ბრძოლაში. ბრალდებებს "ჩინეთის კომუნისტური პარტია" უარყოფს. პეკინში ამბობენ, რომ ნარკოტიკების წინააღმდეგ ბრძოლაში აქტიურად არიან ჩართულნი.

"დროა მოკავშირეებთან ერთად ვიფიქროთ, ჩინეთზე პასუხისმგებლობის დაკისრების საკითხზე. სი ძინ პინის პოლიტიკა არ ვფიქრობ, რომ საკმარიასია. სწორედ ამიტომ, თუ პეკინი არ ითანამშრომლებს კეთილსინდისიერად, მოგვიწევს სავიზო შეზღუდვების გაფართოება და დამატებითი სანქციების ამოქმედება - რათა დავიცვათ ამერიკელი ხალხი,"- ამბობს ბობ მენენდესი, ამერიკის სენატის საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტის თავმჯდომარე.

სქემის მეორე ნაწილი - მექსიკური ნარკოკარტელები

ვაშინგტონში ამბობენ, რომ ჩინეთი საწყისი წერტილია, თუმცა სად ხდება ფენტანილის დამზადება და როგორ ხდება ამერიკაში კონტრაბანდულად ფენტანილის შემოტანა?

"ჩინური ნარკოკარტელები და ფულის გამთეთრებლები აქტიურად თანამშრომლებენ მექსიკურ ნარკოკარტელებთან. ამ გზით ხდება საჭირო ქიმიკატების გაცვლა ქვეყნებს შორის,"- ამბობს ამერიკელი სენატორი ბობ მენენდესი.

იუსტიციის დეპარტამენტის ცნობით, სანამ მექსიკაში კონტრაბანდულად ქიმიკატები ჩავა, მანამდე ის რამდენიმე ქვეყანას გადის. ჩინეთში იატაკქვეშა ლაბორატორიებში მიღებული ქიმიური ნაერთები ამის შემდეგ მექსიკის ასევე არალეგალურ ლაბორატორიებში ხვდება და იწყება ფენტანილის წარმოების პროცესი. სქემას მექსიკაში კონკრეტული პასუხისმგებლები ჰყავს.

"ჩვენთვის ცნობილია მთავარი პასუხისმგებლები. ეს ორი ძირითადი კარტელია მექსიკაში - "სინალოა" და "ჯალისკო". სწორედ ამიტომ ეს ორი ნარკოკარტელია ჩვენი სამიზნე,"- ამბობს ამერიკის ნარკოტიკების წინააღმდეგ ბრძოლის სააგენტოს ხელმძღვანელი.

"სინალოას" და "ჯალისკოს" კარტელების მფარველობის ქვეშ მოქმედ იატაკქვეშა ლაბორატორიებში თავდაპირველად ფენტანილის ფხვნილის მიღება ხდება, შემდეგ კი მას წამლის ფორმას აძლევენ, იდენტურს, როგორიც იყიდება ამერიკის შეერთებულ შტატებში, კანადასა თუ ევროპაში. ამერიკის ნარკოტიკების წინააღმდეგ ბრძოლის სააგენტო განმარტავს, რომ ამ ორი ნარკოკარტელის მთავარი სამიზნე ამერიკის შეერთებული შტატები, მექსიკა და კანადაა.

უკვე დამზადებული პროდუქცია ამერიკის შეერთებულ შტატებში კვლავ კონტრაბანდული გზით ხვდება. "ხშირად ფენტანილი გადმოაქვთ მსუბუქი, სატვირთო ავტომობილებით. არის შემთხვევები, როცა მას საბურავებშიც მალავენ,"- ამბობს ენ მილგრამი. ბოლოს 2022 წლის დეკემბერში ამერიკა მექსიკის საზღვარზე დიდი ოდენობით ფენტანილი ქოქოსიდან ამოიღეს.

რესპუბლიკელი კანონმდებლების ნაწილი ფიქრობს, რომ მექსიკის საზღვარზე კონტროლი კიდევ უფრო უნდა გამკაცრდეს.

"ჩემი და დაიღუპა ზედოზირებით. ამ პრობლემას ხელს ბაიდენის ადმინისტრაციის პოლიტიკაც უწყობს. აუცილებელია კონტროლი გამკაცრდეს საზღვარზე,"- ამბობს რესპუბლიკელი სენატორი ტედ კრუზი, რომელიც ასევე იზიარებდა ამერიკა-მექსიკის საზღვარზე კედლის მშენებლობის იდეას, რომელიც დონალდ ტრამპის პრეზიდენტობის დროს დაიწყო და ჯო ბაიდენის ბრძანებით შეჩერდა. ბაიდენის ადმინისტრაციაში ამბობენ, რომ საზღვრის კონტროლის უკეთესი მექანიზმები არსებობს და ამ მხრივ მუშაობას აგრძელებენ.

სქემის მესამე ნაწილი - "მკვლელი" აბები

"ამ აბებს სიკვდილი მოაქვს აქ, ამერიკის მიწაზე,"- ამბობს ამერიკელი სენატორი ლინდსი გრემი და განმარტავს, რომ ეს არის ომი, რომელიც ამერიკის ტერიტორიაზე მიმდინარეობს. სენატორის მოსაზრებას სხვა ამერიკელი კანონმდებლებიც იზიარებენ. სქემის მესამე ეტაპი სწორედ ამერიკის ტერიტორიაზე მიმდინარეობს.

როგორ ამერიკის ნარკოტიკების წინააღმდეგ ბრძოლის ადმინისტრაციის ხელმძღვანელმა განმარტა, შეერთებული შტატების ტერიტორიაზე შემოსული აბები იდენტურია იმ სამედიცინო საშუალებებისა, რომლებიც სერტიფიცირებულ აფთიაქებში ექიმის დანიშნულებით იყიდება.

"პირადად შევხვედრივარ ბავშვებს, მოზარდებს, ზრდასრულებს. ისინი ფიქრობენ, რომ იღებენ "ადეროლს", "ოქსიკოდონს" ან სულაც "პერკოცეტს" - რეცეპტით გამოწერილ წამალს, თუმცა სინამდვილეში მასში ფენტანილია. კვლევა აჩვენებს, რომ ათიდან ექვსი სასიკვდილო დოაზას შეიცავდა," - ამბობს ამერიკის გენერალური პროკურორი მერიკ გარლანდი.

მექსიკიდან ამერიკაში არალეგალურად შემოტანილი აბები გაცილებით იაფია, ვიდრე აფთიაქებში გაყიდული ნამდვილი პრეპარატები. უკანონო აბების გაყიდვა სოციალური ქსელების დახმარებით ხდება. ამერიკელი სენატორების ინფორმაციით, ძირითადად გამოიყენება "ვოთსაფი", "ვაიბერი", "ტიკტოკი" და "ინსტაგრამი". გამომდინარე იქიდან, რომ მიმოწერაზე კონტროლი ვერ ხდება და ნარკოტიკების გამსაღებლები მიწოდების სხვადასხვა ხერხებს ირჩევენ, სამართალდამცავები დროულად ვერ რეაგირებენ.

"ჩვენ გვქონდა საუბრები ტექნოლოგიურ გიგანტებთან, გადაიდგა გარკვეული ნაბიჯები, მაგრამ ეს საკმარისი არ არის,"- ამბობს ამერიკის ნარკოტიკებთან ბრძოლის სააგენტოს ხელმძღვანელი.

სწორედ ამიტომ, არ არის გამორიცხული ტექნოლოგიური გიგანტების წინააღმდეგ ვაშინგტონში დამატებითი რეგულაციები აამოქმედონ, რაც მათ დაავალდებულებს, ითანამშრომლონ სამართალდამცავ ორგანოებთან.

ამ ეტაპზე ცნობილი არა არის, რა ცვლილებების მიღება იგეგმება ამ კუთხით და მოხერხდება თუ არა მისი დამტკიცება საერთოდ, თუმცა ამერიკის გენერალური პროკურორი ამბობს, რომ ეს ხელს ნარკოტიკებთან ბრძოლას ვერ შეუშლის და ამერიკა მზად არის პრობლემის მოსაგვარებლად, უფრო აქტიური ნაბიჯები გადაიდგას.

"საკმარისზე მეტი შესაძლებლობა გვაქვს ამ პრობლემას შევუტიოთ... ყველა რესურსს ვიყენებთ, აქტიურად ვმუშაობთ მექსიკის მთავრობასთან, რათა აღმოვაჩინოთ, დავხუროთ ლაბორატორიები, სადაც ფეტანილის დამზადება ხდება,"- ამბობს ამერიკის გენერალური პროკურორი.

გაზრდილი დაფინანსებით და პარტნიორებთან აქტიური მუშაობით ნარკოტიკების წინააღმდეგ ბრძოლას აგრძეელებს ამერიკის ნარკოტიკებთან ბრძოლის ადმინისტრაციაც. ამ მხრივ შეერთებულ შტატებთან თანამშრომლობს საქართველოც.

ქართული პრორუსული პარტია „კონსერვატიული მოძრაობა“ რუსეთის დუმის თავმჯდომარის მოადგილეს ალექსანდრ ბაბაკოვს „რუსულ პოლიტიკურ ძალებთან კონტაქტების დამყარებას“ სთხოვდა, ამის შესახებ ნათქვამია წერილში, რომელსაც არ ახლავს თარიღი და რომელიც საერთაშორისო საგამოძიებო საზოგადოება InformNapalm-მა გამოაქვეყნა.

ორგანიზაციამ მასალები ჰაკერული ჯგუფის „კიბერ წინააღმდეგობისგან“ მიიღო. ჯგუფმა ბაბაკოვის ელექტრონული ფოსტა „გატეხა". მოპოვებულ მრავალ დოკუმენტს შორის არის Alt-Info-ს „კონსერვატიული მოძრაობის“ თავმჯდომარის გიორგი ქარდავას წერილი.

გარდა რუსულ პოლიტიკურ ძალებთან კონტაქტების დალაგებისა, ქარდავა ითხოვს „საერთო ისტორიის გაყალბების წინააღმდეგ“ დახმარებას, ასევე ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამოცდილების გაზიარებას, საგანმანათლებლო პროექტების განვითარებას, მათ შორის რუსული ენის შესწავლასა და სხვა საკითხებში დახმარებას.

ქარდავას წერილის თანახმად, ბაბაკოვისადმი მიმართვა საქართველოში მცხოვრებმა „რუსმა თანამემამულეებმა“ ურჩიეს. ქარდავა ბაბაკოვს თავისი პარტიის შესახებაც უყვება და განუმარტავს, რომ ის საქართველოს ამჟამინდელი ხელისუფლების ოპოზიციაში იმყოფება და „მართავს ანტიდასავლურ და ნატოს საწინააღმდეგო აქციებს“.

"კონსერვატიული მოძრაობის" თავმჯდომარე ბაბაკოვს უხსნის, რომ მათი ინტერესი ახალგაზრდებთან მუშაობაა, რომლებიც დასავლურ ყაიდაზე იზრდებიან, რის შედეგადაც „უკიდურესად შეზღუდულ და გამრუდებულ ცოდნას“ იძენენ რუსეთზე. ამასთან ქარდავა გამოხატავს წუხილს, რომ რუსული ენა არ დომინირებს და ქართველი ახალგაზრდობა ინგლისურს ეუფლება, რაც მისი მოსაზრებით, კიდევ უფრო ცუდ როლს ითამაშებს საქართველოსა და რუსეთს შორის ურთიერთობაში.

აქედან გამომდინარე, ქარდავა, მიიჩნევს, რომ აუცილებელია ისეთი საგანმანათლებლო პროექტების დაწყება, რაც ახალგაზრდობას რუსეთის მიმართ ინტერესს გაუღვივებს.

კიდევ ერთი წერილი, რომელსაც InformNapalm-ი ავრცელებს, ბაბაკოვისადმი მიწერილი აქვს "ევრაზიული ინტეგრაციის სამეცნიერო ცენტრის" აღმასრულებელ დირექტორს. ის ბაბაკოვს სთხოვს 2022 წლის 12 ოქტომბერს მოსკოვში დაგეგმილ კონფერენცია-სემინარს დაესწროს რომელშიც საქართველოდან მონაწილეობას მიიღებენ პარტია „კონსერვატიული მოძრაობის“ წარმომადგენლები გიორგი ქარდავა, ზურაბ მარტინენკო, ზურაბ მახარაძე და ირაკლი მარტინენკო.

სემინარზე რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობებზე ისაუბრეს - წარსულის, აწმყოსა და მომავლის შესახებ. განიხილეს სამხრეთ კავკასიის საკითხი ახალი გეოპოლიტიკური რეალობის ფარგლებში და რუსეთის როლი „როგორც პოსტსაბჭოთა სივრცის სახელმწიფოების კონსერვატიული იდენტობის დაცვის გარანტისა“.

InformNapalm-ის თანახმად, რუსეთის დუმის თავმჯდომარის მოადგილე ალექსანდრ ბაბაკოვი საზღვარგარეთ პრორუსული მოძრაობების მეშვეობით დივერსიულ საქმიანობაშია ჩართული.

"ბაბაკოვი თანამშრომლობს მემარჯვენე ქართულ პრორუსულ პარტია „კონსერვატიულ მოძრაობასთან“, რომელიც აქტიურად უწყობს ხელს პრორუსულ და ანტიამერიკულ-ანტიევროპულ ნარატივებს საქართველოში. რუსეთი ატარებს კონკურსებს ახალგაზრდებისთვის, რომლებიც „დიდ სამამულო ომს“ ეძღვნება და საფუძვლად უდევს საქართველოს შეყვანა ერთიან ევრაზიულ ეკონომიკურ სივრცეში “, - ნათქვამია სტატიაში.

ვრცელ სტატიაში, რომელშიც ბაბაკოვის ელექტრონული ფოსტიდან ჰაკერული გზით მოპოვებული დოკუმენტებია გაანალიზებული აღნიშნულია, რომ მის ფოსტაში იყო ბევრი ისეთი დოკუმენტი, რომლითაც ირკვევა, რომ ბაბაკოვი ხელს უწყობს რუსეთის ინტერესების გაძლიერებას ბულგარეთში, საბერძნეთში, მექსიკაში, სირიაში, თურქმენეთში, ხორვატიასა და ბოსნია-ჰერცეგოვინაში.

რადიო თავისუფლებასთან საუბარში პარტია „კონსერვატიული მოძრაობის“ წარმომადგენელი კონსტანტინე მორგოშია კონკრეტულ წერილთან დაკავშირებით ამბობს რომ არ იცის გამოქვეყნებული წერილი „ნამდვილია თუ არანამდვილი“ მაგრამ ამბობს, რომ ალექსანდ ბაბკოვის პარტია "Справедливая Россия "-სთან კავშირები ნამდვილად აქვთ.

„თუ იმას მეკითხებით, რომ [„Справедливая Россия-სთან] ერთობლივ ღონისძიებებს ვატარებთ თუ არა - ვატარებთ და ჩავატარეთ... არ ვიცი, რამდენად ნამდვილია თუ არა ეს წერილი, მაგრამ კონტაქტი გვაქვს ამ პარტიასთან, არ უარვყოფ... [მხარდაჭერა ყოფილა], ჩატარდა კონკურსი და ამის შესახებ "ალტ-ინფოზეც" გავიდა [ინფორმაცია]. მეორე მსოფლიო ომთან დაკავშირებით კონკურსი ჩატარდა და რამდენიმე ათასმა ბავშვმა მიიღო მონაწილეობა. მანდ იყო პრიზები და გამარჯვებულები მიჰყავთ მოსკოვში ექსკურსიაზე. ახლაც გვაქვს კონტაქტი, თავისთავად ცხადია“, - ეუბნება კონსტანტინე მორგოშია რადიო თავისუფლებას.

"კონსერვატიული მოძრაობა" პარტიის სახით 2021 წლის ბოლოს დარეგისტრირდა. ამავე პარტიის ლიდერები არიან ტელეკომპანია "ალტ-ინფოს" ხელმძღვანელებიც. ამ არხის დამფუძნებლები არიან 2021 წლის 5 ივლისისთვის დაგეგმილი "ღირსების მარშის" კონტრაქციის ორგანიზატორები. კონტრაქციაზე 50-ზე მეტ ჟურნალისტს გაუსწორდნენ ფიზიკურად. ორგანიზატორები დღემდე არ დასჯილან.

წელს 8 ივლისს "ალტ-ინფოს" მიერ წაქეზებული ჰომოფობიური ჯგუფები შეიჭრნენ და დაარბიეს "თბილისი პრაიდის" კვირეულის დახურვის ღონისძიების ადგილი, მიუხედავად სამართალდამცველების დაპირებისა, რომ უსაფრთხოებას უზრუნველყოფდნენ, ღონისძიება დაწყებამდე ჩაიშალა.

წყარო: Radiotavisupleba.ge

ექიმები ერთმანეთს ხელს აფარებენ - ადამიანის უფლებათა ცენტრის დასკვნით, სამედიცინო სფეროში მომხდარი დანაშაულების გამოძიება წლების განმავლობაში ჭიანურდება, რადგან ექსპერტებს კოლეგების წინააღმდეგ ჩვენების მიცემა არ სურთ.

2020 წელს 26 წლის ეთერ მეტივიშვილი ნაღვლის ბუშტის ოპერაციის შემდეგ გარდაიცვალა. დაიწყო მოკვლევა და დაინიშნა ექსპერტიზა, მაგრამ ჯერჯერობით ვერ იპოვეს ექსპერტი, რომელიც დასკვნას დაწერდა.

„არავინ არის თანახმა“, - ამბობს ნინო ჩალაძე ადამიანის უფლებათა ცენტრიდან.

თუ ეჭვია, რომ საავადმყოფოში დანაშაული მოხდა, ექსპერტიზაა საჭირო, ექსპერტიზის ჩასატარებლად კი - დარგის ექიმი, რომელიც ვითარებას შეაფასებს და იტყვის, რა როგორ მოხდა.

გამოძიებაში ექსპერტების ჩართულობას ჯანდაცვის მინისტრის 2017 წლის ბრძანება N245/ნ არეგულირებს (21.08.2017). ამ ბრძანების საფუძველზე ექსპერტიზაში მონაწილეობა ნებაყოფლობითია.

უფლებადამცველები ამბობენ, რომ პრობლემას სწორედ ეს ნებაყოფლობითობა ქმნის - ქართულ რეალობაში ექიმებს ერთმანეთის საწინააღმდეგო დასკვნის დაწერა არ სურთ და საქმეები წლების განმავლობაში თაროებზეა შემოდებული.

„ბოლო ხუთი წლის განმავლობაში ათამდე საქმე მაინც გვქონდა, სადაც ექსპერტის ჩართვას ვერ ახერხებდნენ. კანონი არცერთ ექიმს არ ავალდებულებს ექსპერტიზაში ჩაერთოს, თავად მაქსიმალურად ერიდებიან. ამიტომ ძალიან მძიმე შემთხვევებზეც კი ვერ დგინდება, ვინ იყო დამნაშავე“, - განმარტავს ადამიანის უფლებათა ცენტრის იურისტი ეკა ქობესაშვილი.

9 წელი საავადმყოფოში

ნიკოლოზ დიდებაშვილი სამი თვის იყო, როდესაც 2014 წელს მ. იაშვილის კლინიკაში მიიყვანეს. ნიკოლოზი კომაში ჩავარდა. მას შემდეგ ბავშვი არ გამოუწერიათ.

„მეათე წელია მისი სიცოცხლის გადასარჩენად ვიბრძვით. 3 თვისას სუნთქვის მწვავე უკმარისობა ჰქონდა. გადაწყვიტეს ინტუბაცია გაეკეთებინათ. ვერ გაუკეთეს კარგად, ჩაუხიეს ხორხი, რამაც გულის გაჩერება გამოიწვია. ბავშვს 20 წუთი გული ჰქონდა გაჩერებული. ამან ტვინი დაუზიანა. შემდეგ ისევ თავად აუმუშავდა გული და აპარატზე შეაერთეს. ერთ კვირაში ისევ გაუჩერდა. ოთხჯერ მაინც გაუჩერდა გული“, - ამბობს ნიკოლოზის დედა ნინო თარიმანაშვილი.

მშობლებმა იურიდიული დახმარებისთვის ადამიანის უფლებათა ცენტრს მიმართეს. ცენტრში აცხადებენ, რომ ბავშვის ჯანმრთელობა კლინიკის პერსონალის უყურადღებობის გამო გაუარესდა. საქმე აღიძრა, მაგრამ გამოძიება 5 წელია დასკვნას ვერ წერს - საჭირო ექსპერტიზის ჩატარებაზე ვერავინ დაიყოლიეს.

„ახლა ძალიან მძიმე მდგომარეობაშია. ყველა ორგანო დაზიანებული აქვს, არ ვიცი ხვალინდელი დღე გაუთენდება თუ არა. ხმას რომ ამოვიღებდი, საავადმყოფოში ისევ მე მეჩხუბებოდნენ. იმდენჯერ არის პატრული გამოძახებული, ვერც ვითვლი. ერთმანეთს აფარებენ ხელს. ბავშვს 24 საათი თავზე ვადგავარ, ყველაფერს მე ვუკეთებ, ისინი არ ვიცი რას როგორ იზამენ“, - ამბობს ნიკოლოზის დედა.

იაშვილის ბავშვთა ცენტრალური საავადმყოფოს სამედიცინო დირექტორმა ივანე ჩხაიძემ რადიო თავისუფლებას უთხრა, რომ ამ საქმესთან დაკავშირებით უკვე ყველა შესაბამის უწყებაში მისცეს განმარტება და საქმეს იძიებენ.

2016 წელს რეგულირების სააგენტომ ნიკოლოზის მკურნალობაში დარღვევები გამოავლინა. პროფესიული განვითარების საბჭოს ხუთი ექიმის საქმე გადაეცა განსახილველად. 2018 წელს საბჭომ ორ ექიმს წერილობითი გაფრთხილება მისცა, ორს კი სერტიფიკატის მოქმედება შეუჩერა, ერთს ორი თვით, მეორეს - ერთით.

„პროფესიული განვითარების საბჭო არაპროპორციულ სასჯელს აწესებს იმ ექიმებისთვის, რომლებიც სერიოზულად არღვევენ. ეს ან წერილობითი გაფრთხილებაა, ან სახელმწიფო სერტიფიკატის შეჩერება. ჩვილის კომატოზურ მდგომარეობამდე მიყვანის გამო საბჭომ ექიმს მხოლოდ 2 თვით შეუჩერა სერტიფიკატი“, - ამბობს ადამიანის უფლებათა ცენტრის ანალიტიკოსი ნინო ჩალაძე.

ცენტრმა ჯანდაცვის სამინისტროდან გამოითხოვა ინფორმაცია, რომლის შედეგადაც ირკვევა, რომ „ბოლო ექვსი წლის განმავლობაში საბჭო უმეტესად მხოლოდ წერილობით გაფრთხილებას აძლევდა ექიმებს. 86% შემთხვევაში ამით შემოიფარგლებოდა. რაც შეეხება სახელმწიფო სერტიფიკატის გაუქმებას, 2017, 2020 და 2021 წლებში სერტიფიკატი ერთი ექიმისთვისაც კი არ გაუუქმებიათ“, - ამბობს ჩალაძე.

გლანდების ოპერაცია ფატალური შედეგით

2018 წლის იანვარში მარნეულის სამედიცინო ცენტრ „ადიკში“ 13 წლის ბიჭი მახარ კულიანოვი მშობლებმა გლანდების ოპერაციის გასაკეთებლად მიიყვანეს.

„10-15 წუთი სჭირდება ამ ოპერაციას. რომ ვიკითხე, თუ დასრულდა-მეთქი, კი, ოღონდ რაღაც პრობლემააო. საათები ისე გავიდა, არაფერი გვითხრეს. შემდეგ შევედით და უგონოდ იწვა ბავშვი. მანამდე სრულიად ჯანმრთელი იყო“, - ამბობს ბავშვის მამა რუზგარ კულიანოვი.

კომაში ჩავარდნილი მოზარდი მოგვიანებით თბილისში გადაიყვანეს, მაგრამ საქმეს არც ამან უშველა. ბავშვი გარდაიცვალა. მარნეულის პოლიციის სამმართველო საქმეს დღემდე იძიებს. პრობლემა აქაც ის იყო, რომ ექსპერტიზის ჩატარებაზე არავინ თანხმდებოდა. ადამიანის უფლებათა ცენტრში ჰყვებიან, რომ ბოლოს ექსპერტების მოძიება მათი ჩართულობით მოხერხდა.

„4 წლის განმავლობაში ველოდებოდით სამხარაულის დასკვნას, ვერ ვნახულობდით ექსპერტებს, სპეციალისტებს, რომლებიც ამ დოკუმენტაციას შეისწავლიდნენ. კარდაკარ, საავადმყოფო-საავადმყოფო დავდიოდით, რომ ექიმები დასკვნის დაწერაზე დაგვეთანხმებინა“, - ამბობს ცენტრის იურისტი დიმიტრი ნოზაძე.

მეგი ბაქრაძის საქმე

ახალგაზრდა ექთანმა მეგი ბაქრაძემ 2021 წლის მარტში კოვიდის საწინააღმდეგო აცრა ერთ-ერთმა პირველმა გაიკეთა. აცრიდან ნახევარი საათის შემდეგ მან გონება დაკარგა და მიუხედავად სამედიცინო დახმარებისა, მეორე დღეს გარდაიცვალა.

მეგი ბაქრაძის გარდაცვალებამ საყოველთაო ყურადღება მიიპყრო. მნიშვნელოვანი იყო მიზეზის დროულად დადგენა. სამხარაულის ექსპერტიზის ბიურო თითქმის ერთი წელი ეძებდა ალერგოლოგ-იმუნოლოგს, რომელიც გარდაცვალების მიზეზს დაწერდა. მას შემდეგ, რაც მრავალმა ექსპერტმა უარი თქვა, ექსპერტიზის ჩასატარებლად ექიმი თურქეთიდან მოიწვიეს.

„არაერთი ადამიანი მოგვართავს დახმარების თხოვნით, მაგრამ ხელები გვაქვს შეკრული. თუ სამხარაულის დასკვნა არ გვექნება და არ გვეყოლებიან სპეციალისტები, რომლებიც შიშის, კოლეგიალობისა და მორიდების გარეშე გასცემენ შესაბამის დასკვნებს, ჩვენ ყოველთვის ასეთი მძიმე შედეგის წინაშე ვიდგებით“, - ამბობს დიმიტრი ნოზაძე.

პროფესიული განვითარების საბჭოს წევრი, ექიმი გივი ჯავაშვილი ამბობს, რომ კოლეგიალურ განხილვებზე ექიმები აზრის გამოთქმისგან თავს არ იკავებენ.

„სასამართლო პრაქტიკაზე ვერაფერს ვიტყვი, შეხება არ მქონია, მაგრამ პროფესიული განვითარების საბჭოს განხილვებზე არ მახსოვს, ვინმეს თავი შეეკავებინა. რამდენიმე ექსპერტს ეგზავნება საქმე და ისინი გამოხატავენ საკუთარ აზრს. ცხადია, საბჭო ცდილობს, ექიმს ინტერესთა კონფლიქტი არ ჰქონდეს. ეს საზღვარგარეთაც ასე ხდება, იქაც ურჩევნიათ, სხვა შტატის, სხვა რეგიონის ექიმს ჰკითხონ ხოლმე. თუ ერთად მუშაობენ და კარგად იცნობენ ერთმანეთს, გაუჭირდება კოლეგაზე რამე თქვას. საქართველო პატარა ქვეყანაა, იცნობენ ერთმანეთს. სხვა შემთხვევაში არ მინახავს, სხდომაზე უკან დაეხიოს ექიმს და პროფესიულად არ ემსჯელოს“, - ამბობს გივი ჯავაშვილი.

ადამიანის უფლებათა ცენტრი საქართველოს მთავრობას რეკომენდაციას აძლევს, შექმნას დამოუკიდებელი ორგანო, დაკომპლექტებული ექიმ-სპეციალისტებისგან, რომლებიც ვალდებულები იქნებიან სასამართლო სამედიცინო დასკვნის მომზადებაში ჩაერთონ.

წყარო: რადიო თავისუფლება