რატომ დუმს საქართველოს საპატრიარქო რუსეთის მიერ უკრაინული ეკლესიების დაბომბვაზე და უნდა აღიაროს თუ არა ქართულმა ეკლესიამ უკრაინული ეკლესიის ავტოკეფალია - სკანდალური ინტერვიუ ვლადი ნარსიასთან

 

 „ვისაც საქართველოს ეკლესიის მართვის სადავეები უპყრია, მიაჩნია, რომ ამ სისხლის, ომის, კატასტროფის მიზეზი არის დასავლეთი... საქართველოს საპატრიარქოს რუსული ჯგუფი მართავს!“

ავტორი: თათია გოჩაძე

 2 კვირაზე მეტი გავიდა, რაც უკრაინა რუსეთისგან სამხედრო თავდასხმებს ღირსეულად იგერიებს. უკრაინის მოსახლეობა, რომელსაც მთელი დასავლური, ცივილიზებული სამყარო სრულ მხარდაჭერას უცხადებს, დღეს უპრეცედენტოდ ერთსულოვანია და დღემდე რუსეთმა ვერ მოახერხა საკუთარი გეგმის განხორციელება, მიუხედავად იმ დიდი პროპაგანდისა, რომელსაც პუტინის რეჟიმი მაქსიმალურად ავრცელებს არა მხოლოდ საკუთარ ტერიტორიაზე. დღეს არაერთი, საკითხში გარკვეული ექსპერტი, აცხადებს, რომ ამ პროპაგანდის ნაწილი რუსეთის ეკლესიაცაა, რომლის მმართველი კირილი უკრაინის ომს იმით ამართლებს, რომ თითქოს რუსეთი უკრაინას „ლიბერალური გარყვნილებისგან“ იცავს. მნიშვნელოვანია, რომ საქართველოს საპატრიარქოს უკრაინის ომზე მკვეთრი პოზიცია დღემდე არ დაუფიქსირებია. მიუხედავად იმისა, რომ „ერთმორწმუნე“ რუსეთი უკრაინის ეკლესიებს ბომბავს, საქართველოს საპატრიარქო აღნიშნულის გასაპროტესტებლად განცხადებას არ ავრცელებს. ამასთან, ჩნდება კითხვა - ამ გარდამტეხ პროცესში ხომ არ დადგა დრო, რომ საქართველოს საპატრიარქომ უკრაინული ეკლესიის ავტოკეფალიის მხარდასაჭერად გადაწყვეტილება მიიღოს? - აღნიშნულ საკითხებზე „ვერსია“ თეოლოგ ვლადი ნარსიას ესაუბრა:    

_ ბატონო ვლადი, პირველ რიგში მკითხველს განუმარტეთ, რას გულისხმობს უკრაინული ეკლესიის მიერ ავტოკეფალიის მოთხოვნა და რა პოზიციას აფიქსირებენ ამ საკითხზე მსოფლიოს ქრისტიანული ეკლესიები?

_ ავტოკეფალია არის ეკლესიის დამოუკიდებლად წარმოქმნის პროცესის კანონიკური დასაბუთება. უკრაინას ედავება რუსეთის ეკლესია, რომ მას არ ჰქონდა დამოუკიდებლად დაბადების კანონიკური უფლება მაშინ, როცა კონსტანტინოპოლის საპატრიარქო ამბობს, რომ დიახ, ასეთი უფლება ჰქონდა კიევის ეკლესიას. ეს პრობლემა დღემდე არსებობს და მის ირგვლივ იყოფა აზრი რუსეთის კირილის ეკლესიის საპატრიარქოს და კონსტანტინოპოლის მსოფლიო საპატრიარქოს ხედვის მიხედვით. კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოს დღეს ამ საკითხზე მხარს უჭერს ძალიან ბევრი ეკლესია, საქართველოს ეკლესიას კი არ აქვს პოზიცია, ვერ გაურკვევია, არ წაიკითხა ტომოსი, თუ ვერ გაიგო, რა წერია იქ. ამ საკითხზე გამართულ არც ერთ მსჯელობაში საქართველოს საპატრიარქოს მონაწილეობა არ მიუღია და აქ ჩნდება კითხვა - რატომ? - ხომ არ აქვს მას წინასწარ შერჩეული პოზიცია, რომელიც არის ნაკარნახევი ან ნაიძულევი რუსეთის ეკლესიის მიერ? - ეს არის მთავარი კითხვა, რომელიც გვაქვს მათ, ვინც ამ საკითხში ვერკვევით. ჩვენ მათ საფუძვლიანად ვდებთ ბრალს იმაში, რომ საქართველოს ეკლესიამ ამ ხნის მანძილზე ვერ გამოკვეთა თეოლოგიურად გამართული პოზიცია უკრაინის ეკლესიის ავტოკეფალიასთან დაკავშირებით. ჩვენი დასაბუთებული ეჭვია, რომ ამის მიზეზი ის პრორუსული ორიენტაციის მქონე უმაღლესი სასულიერო იერარქიაა, რომელიც ამ ხნის მანძილზე მართავს საქართველოს ეკლესიას. დღეს ეს უკვე გამოხატულია ოფიციალური ჯგუფით, ეს არის „ტახტის მცველი“ და არა მოსაყდრე, შიოს ჯგუფის სახით, ეს გამოკვეთილად რუსული ჯგუფია, რომელიც ატარებს რუსულ პოლიტიკას. ამ პოლიტიკის მიხედვით, არ უნდა იქნას აღიარებული უკრაინის ავტოკეფალია.

_ ბატონო ვლადი, რუსეთმა უკრაინის წინააღმდეგ ომი წამოიწყო და დაიმსხვრა ერთგვარი მითი „ერთმორმწმუნეობის“ შესახებ. ამ გარდამტეხ პროცესში მნიშვნელოვანია თუ არა, რომ საქართველოს ეკლესიამ ახლა მაინც მიიღოს გადაწყვეტილება უკრაინის ავტოკეფალიის მხარდაჭერასთან დაკავშირებით?

_ ფორმულირებას, რომ ომი არის რუსეთსა და უკრაინას შორის, უფრო დავაზუსტებდი. ვეცდები, ფილოსოფიური კონტექსტი მოვუძებნო ამ ომს - ეს არაა ომი მხოლოდ რუსეთს და უკრაინას შორის. ერთ-ერთი ცნობილი ამერიკელი ანალიტიკოსი ამბობს, რომ რუსეთმა ომი სინამდვილეში დასავლეთს გამოუცხადა. ძალიან მნიშვნელოვანია, ეს საკითხი წამოვწიოთ წინ მსჯელობაში, როცა გვინდა, საქართველოს ეკლესიის რაიმე პოზიცია გავაანალიზოთ, რადგან მათი განცხადებები სხვა არაფერზე მიუთითებს, თუ არა იმაზე, რომ მათ სჯერათ, როგორც რუსეთის პატრიარქ კირილს, რომ ეს არის ბრძოლა წმინდა რუსეთსა და „გარყვნილ დასავლეთს“ შორის. ამიტომაც არის სწორედ ის მესიჯები გაჟღერებული უმაღლესი სასულიერო იერარქების მხრიდან და ისეთი შეფარული ტექსტები, სადაც რუსეთი საერთოდ არაა ნახსენები. სადაც გამოყენებულია ასეთი ტერმინები: „ზოგიერთი“, „ვიღაც“... სადაც ნაგულისხმევია, რომ ამ ომის პროვოცირება მოახდინა დასავლეთმა. 2008 წელს პატრიარქმა თქვა, ჩვენ რუსებთან ძმობა გვქონდა ისტორიული, ეს ვიღაცას შეშურდა და იმიტომ მოხდა ეს ომიო... რას არქმევს „ძმობას“, ეს გაუგებარია. ერთ ნორმალურ ისტორიკოსს მაინც მსგავსი რამ დაუწერია? ეს „ვიღაც“ კი დაშიფრული სიტყვით არის დასავლეთი... ახლა ამ ომშიც სრული სიცხადით ჩანს, რომ რუსეთმა დაიწყო ომი უკრიანის ტერიტორიაზე და ამას თვითონვე ამბობს, მაგრამ საქართველოს ეკლესიის წარმომადგენლები გამოდიან და ამბობენ, რომ ზელენსკი არის მამათმავალი, რომ ლგბტ საზოგადოებას უჭერს მხარს და ა.შ. რომ ის დასმულია და გააჩნია პროგრამა დასავლეთიდან. მთელი პროპაგანდა რუსეთში სწორედ ამაზეა აგებული.

_ თქვენი ინფორმაციით, წმინდა სინოდში არის თუ არა პროდასავლური ძალა?

_ არ ვიყენებ ტერმინს „პროდასავლური“. „პრორუსულს“ როცა ვამბობ, მის საპირისპირო თეზაში ვგულისხმობ ქრისტიანობას. რუსეთი და რუსული იმპერიალისტური მართლმადიდებლობა დიდი ხანია, დასცილდა ქრისტიანობას. არც ერთ უმაღლეს სასულიერო იერარქს არ ვთხოვ საქართველოში, იყოს პროდასავლური, არამედ ვთხოვ, რომ იყოს ქრისტიანული, სახარებისეული პრინციპების ერთგული. რატომ უნდა იყოს პროდასავლური? დასავლური კულტურა და ცივილიზაცია არსებითად ქრისტიანულია და ასეც რომ არ იყოს, ჩვენ ქრისტიანებს არაფერი გვაქვს საძებნი სხვა ცივილიზაციებსა და კულტურაში. ქრისტიანობა სრულფასოვანი და თვითკმარია ჰუმანური იდეების მოსაძებნად, არ გვჭირდება არსად გახედვა.

დოსითეოს ბოგვერაძე - არის ასეთი ეპისკოპოსი ბრიუსელში, რომელიც აკეთებს მოწოდებას, დავიწყოთ განხილვა უკრინის ეკლესიის ავტოკეფალიის მინიჭებაზეო. ასევე დიმიტრი შიოლაშვილი, რომელიც უკანასკნელ პერიოდში განვითარებული პრობლემებით, რომელიც დაიწყო მამალაძის დაკავებით და ის, როგორც მსხვერპლი, შეეწირა ამ პროცესს... დღეს ყველამ ვიცით, რომ ამ პროცესების მთავარი ორგანიზატორი არის დიმიტრი შიოლაშვილი, უკიდურესად დისკრედიტირებული, ამორალური თავისი ცხოვრების წესით და სრულიად მიუღებელი ავტორიტეტით... ასევე არიან სასულიერო იერარქები, რომლებიც ძალიან წვრილ ხმაზე აკეთებენ თითქოს „პრადვინუტულ“ განცხადებებს ამ კრიტიკულ დროს. საბოლოოდ ის ხდება, რომ მათი ეს მოწოდებები შემოტრიალდება ხოლმე და სიმართლის საწინააღმდეგოდ მიუშაობს.

_ რას გულისხმობთ?

_ როცა ამ ხნის მანძილზე კრიტიკულ დროს ვაწარმოებდით წინააღმდეგობას საქართველოს ეკლესიის მიერ განხორციელებული პოლიტიკის მიუღებლობასთან დაკავშირებით... ვამბობდით, რომ ეს არ არის ქრისტიანული პოზიცია, რომ უამრავი ეპისკოპოსი, სასულიერო პირი მოქმედებს სახარების პრინციპების საწინააღმდეგოდ, ეს ადამიანები არასდროს რეალურ ბრძოლაში ჩვენს მხარეს არ იჭერენ, გაჩუმებული არიან. ახლა კი, როცა სისხლის ფერი აქვს ყველაფერს, უკრაინაში ომია და ადამიანების მგრძნობელობა მაქსიმალურადაა გაზრდილი, გამოდიან და კეკლუცობენ, ვითომ სწორი და გამართული პოზიცია აქვთ.

_ ბატონო ვლადი, გასაგებია, რომ საფრთხილო სიტუაციაა, მაგრამ საქართველოს საპატრიარქოს უნდა გაეკეთებინა თუ არა განცხადება იმასთან დაკავშირებით მაინც, რომ უკრაინაში ეკლესიები იბომბება?

_ რის ახსნასაც ვცდილობ, ისაა, ვისაც რეალურად საქართველოს ეკლესიის მართვის სადავეები უპყრია, მათი ხედვა მოცემული კონფლიქტის მიმართ ასეთია - მიაჩნიათ, რომ ამ სისხლის, ომის, კატასტროფის მიზეზი არის დასავლეთი. რა უნდა გააკრიტიკოს, როცა ასე მიაჩნია? - ვერ იტყვის ხმამაღლა, რომ ამის მიზეზი დასავლეთია, მაგრამ ვერც იმას იტყვის, რომ რუსეთია ამის მიზეზი. ამიტომ არ ამბობენ არაფერს, როცა იბომბება ეკლესიები და ამდენი ადამიანი იღუპება, ისინი უყურებენ ეკრანებს და ობიექტურობის განცდის სრულიად განსხვავებული ხედვა აქვთ. ამბობენ, რომ ამ მსხვერპლის, ეკლესიების დანგრევის მიზეზი დასავლეთია, რადგან ის პროვოცირებს ომს. ბუნებრივია, ჩნდება კითხვა - როგორ შეიძლება, ამაზე თვალი დახუჭოს ეკლესიამ, სასულიერო იერარქიამ და ამას არ დაარქვას ბოროტება?... ხომ ვხედავთ, რას ამბობენ: „ზოგიერთ ქვეყანაში არის ომი“ - ეს სპეციალურად, იმის გამოა ნათქვამი, რომ სახელი არ დაერქვას იმას, რაც ბოროტებაა.

_ გასაგებია, მაგრამ საპატრიარქო, ამ პოზიციის გამო, მრევლის დიდ ნაწილს ხომ არ დაკარგავს? ხომ შეიძლება, საზოგადოება აღშფოთდეს იმაზე, რომ საქართველოს საპატრიარქო მსგავს სიტუაციაში დუმილს არჩევს?

_  ნორმალურ შემთხვევაში, ალბათ, ასეც უნდა იყოს, მაგრამ მრევლის აღშფოთება მხოლოდ ისეთ საკითხებზე ხდება, რომელიც კუჭთანაა დაკავშირებული. მაგალითად, შაქარი ან მარილი რომ არ არის, შეიძლება, ამ საკითხზე ხვალ ვიხილოთ აღშფოთებული მრევლი ქუჩაში, მაგრამ საკითხი, რომელიც გულისმხობს თეოლოგიური საზრისების, ქრისტიანული იდეალების შესახებ სწორი წარმოდგენების შექმნას და მასზე რეაგირებას, სამწუხაროდ, არ შეგვიძლია, ვთქვათ, რომ ასეთ პროცესებს საქართველოს უახლეს ისტორიაში ჰქონდა ადგილი.  ძალიან საგანგაშო და ჩემთვის გულდასაწყვეტია, რომ მრევლის დიდ ნაწილს არ შეუძლია, გაიაზროს საკუთარი როლი, პასუხისმგებლობა, რომელიც თითოეული ადამიანის სწორ არჩევანზე გადის. ეს იცის ძალიან კარგად სასულიერო იერარქიამ, რომელიც მრევლის „დაბოლებას“ ახდენს ამ ხნის მანძილზე და პიროვნულად განადგურებეული მრევლი ჰყავს, რომელთაც უკრძალავენ კიდეც აზროვნებას, კრიტიკული აზრის გამოთქმას. ქართველს უდრეკი ხასიათი აქვს და შიშის გამო არ დაიხევდა, ალბათ, უკან, მაგრამ შიშთან კი არა,  ადამიანების სრულ გამოთაყვანებასთან გვაქვს საქმე. მრევლის გამოთაყვანება ხდება ამ ხნის მანძილზე. მათ კი არ აშინებს ვინმე, არამედ არწმუნებს, ახლა რომ დაუჭირონ მხარი უკრაინას, ეს ნიშნავს, რომ არ ესმით „სიმართლე“ - თითქოს უკრაინაში ომი დასავლეთის ბრალია და დასავლეთის გარყვნილებისგან უნდა გაათავისუფლოს რუსეთმა და პუტინმა უკრაინა. გაიხსენეთ, 2008 წელს ადამიანები ამბობოდნენ, ნაკურთხი ბომბები ცვივა საქართველოშიო. ამიტომ არ მაქვს დიდი მოლოდინი, რომ რაიმე ტიპის პროტესტი იქნება გამოხატული მრევლის მხრიდან. დიდი იმედი მაქვს, რომ ახალგაზრდები არ იქნებიან მოწყვლადი ასეთი დოქტრინაციის ეკლესიის მხრიდან და ამოიღებენ ხმას.

_ ბატონო ვლადი, საინტერესოა, რა მდგომარეიბაა აფხაზეთის თვითგამოცხადებულ ეკლესიაში. ხომ არ გააქტიურდნენ ახლა, როცა უკრაინაში ომი მიმდინარეობს?

_ ომამდე ცოტა ადრე რუსეთის საპატრიარქოს დაქვემდებარებაში მყოფმა ბესარიონ აპლიამ რამდენიმე ღონიძიება მოაწყო და სთხოვდა რუსეთის საპატრიარქოს, მასზე დავქმედებარებული სამრევლო და ეკლესია გამოეცხადებინა კანონიკურად. ესაა ერთადერთი, რისი თქმაც შეიძლება მიმდინარე პროცესების ფონზე. ძალიან ბევრ რამეს გადაწყვეტს უკრაინაში ომი და დიდი სურვილი მაქვს, გაიმარჯვოს სიმართლემ, რომელსაც იცნობს სამყარო, პუტინის და კირილისგან განსხვავებით. ეს ყალბი სამყარო უნდა დასრულდეს და მისგან უნდა გათავისუფლდეს არა მარტო რუსეთი, არამედ მთელი სამყარო და უპირველესად საქართველო, რომელიც ცხოვრობს ამ სიყალბეში და კვაზი- რეალურ სამყაროში რუსეთთან ერთად უკვე რამდენიმე  ათეული წელია. ამ ყალბი სამყაროს შექმნის მთავარი გენერატორი კი საქართველოს საპატრიარქოა ათეული წლის მანძილზე, რომელსაც გამოთაყვანებული ჰყავს მრევლი.

_ იმას გულისხმობთ, რომ რუსეთის დასუსტება იქნება გარდამტეხი ეკლესიაში განვითარებული პროცესებისა?

_ ბევრ რამეზე ექნება გავლენა იმას, თუ როგორ დასრულდება ეს ომი, მათ შორის, რა თქმა უნდა, საეკლესიო პოლიტიკაზე. ჩვენი აქტიურობის გარეშე, არაფერი მოხდება, მაგრამ ერთმნიშვნელოვნად შეიძლება იმის თქმა, რომ თუ საქართველოს საპატრიარქოს არ ექნება იმედი, რომელსაც გრძნობენ კირილის კაგებეშნიკური ეკლესიისგან, გაცილებით მარტივი იქნება საქართველოს საპატრიარქოზე რაღაც ტიპის გავლენის მოხდენა ან მათი დიალოგზე წამოყვანა. ამ თვალსაზრისით სამოქალაქო სექტორის ჩართულობა ამ საკითხებში და გარკვეული ცვლილებების გამოწვევა. ღმერთმა ქნას, რომ რუსეთის ძალა დასრულდეს და თუ ასე მოხდება, რა თქმა უნდა, ბევრი რამ შეიცვლება უკეთესობისკენ.